Çin gibi çok geniş bir coğrafyaya yayılmış bir ülke için genel özelliklerden bahsetmek kolay değil. Çin’in farklı bölgelerinde nüfus, iklim, ekonomi birbirlerinden o kadar farklı ki. O nedenle Çin’i anlayabilmek için Çin haritalarına bakmak daha doğru.

Detaylara girmeden önce Çin haritasından genel hatlarıyla bahsedeyim. Çinlilerin deyimiyle Çin haritası başı tarafta olan tavuğa benzer. Başkent Pekin haritanın kuzey kısmında, başka bir deyişle tavuğun boyun bölgesinde yer alır. Çin’in en büyük şehri Şanghay tavuğun karın bölgesinde, ticaretle uğraşanların yakından tanıdığı Guangzhou ve Shenzhen şehirleri de ayak kısmında yer alır.

Aşağıya koyduğum fotoğraf ne demek istediğimin daha iyi anlaşılmasını sağlayabilir.

Çin Çince‘de zhōngguó (中国) olarak söylenir. zhōng orta anlamına, guó ise ülke anlamına gelir. Yani Çin’in Çince’deki karşılığı orta ülkedir. Doğrusunu söylemek gerekirse bunun ne demek olduğunu, Çin’in nasıl orta ülke olabileceğini pek anlayamamıştım. Bir duvarda Dünya siyasi haritasını gördükten sonra bunun neden böyle olduğunu anladım.

Çin’deki Dünya siyasi haritası aşağıdaki fotoğraftaki gibi:  

Çin’de hiç bulunmadıysanız bu fotoğraftaki gibi bir harita görmemiş olma ihtimaliniz yüksek. Harita aslında Çinliler’in kendi ülkelerine neden orta ülke dediklerini gösterir nitelikte. Batı ülkeleri her ne kadar uzak doğu dese de, Çinliler’e göre Dünya’nın ortasında Çin var.

Bu yazıda 7 farklı Çin haritası üzerinden Çin’i tanıtmaya çalışacağım. Göreceğiniz haritalar şu şekilde:

• Çin siyasi haritası
• Çin fiziki Haritası
• Çin eyaletleri haritası
• Çin nüfus haritası
• Çin iklimi haritası
• Çin otoyol haritası
• Çin yüksek hızlı tren ağı

Çin Siyasi Haritası

Türkiye’den 13 kat daha büyük bir alana ayrılmış olan Çin’in en gelişmiş şehirleri okyanusa yakın olan doğu ve güneydoğu bölgelerinde yer alır.

Çin’in batı bölgesinde bulunan en gelişmiş şehir Xinjiang Eyaleti’nin başkenti olan Urumqi şehridir. Urumqi’nin bulunduğu Xinjiang Eyaleti’nin Çin’deki en büyük eyalet olduğunu, hatta Türkiye’den dahi büyük olduğunu da söylemeden geçmeyeyim.

Çin’de deniz kenarında çok sayıda şehir var; ama yüzülebilen bir denize kenarı olan şehirlerin sayısı çok az. Okyanusun hemen kenarında bulunan Şanghay’da bile denize girilebilecek bir kıyı bulabilmek çok zor. Zira Şanghay’da deniz kahverengimsi sarı renkte.

Çin’de yüzmeye en uygun kıyılar ülkenin güneyindeki Hainan adasında bulunuyor. Yarı tropikal iklimin görüldüğü bu ada her yıl daha fazla turiste ev sahipliği yapıyor. Hainan, Şanghay’a uçakla 2, Pekin’e 3 saat mesafede bulunan bir ada.

Çin Fiziki Haritası

Çin’in okyanusa yakın olan doğu bölgeleri genel olarak çok düzdür. Öyle böyle düz değil, bildiğiniz tabak gibi. Pekin, Şanghay gibi doğuda yer alan birçok şehrin merkezinde küçücük tepeler dahi bulunmaz.

Bu bölgelerde şehirlerin çoğunda çok sayıda küçük kanallar ve dereler bulunur. Bu bölgelerin düz yapısı ve nehirlerden oluşması bölgedeki tarımın da gelişmesini sağlıyor olacak ki Çin’de yetişen tarım ürünlerinin büyük kısmı buralarda yetişir.

Çin’de batıya doğru gittikçe dağlık alanlar artar. En dağlık alanlar Çin’in güneybatısında bulunan, yüzölçümü Türkiye ile eşdeğer düzeyde olan Tibet Eyaleti’ndedir. Dünya’nın en yüksek dağı olan Everest Tepesi de Çin’in Nepal sınırında yer almaktadır. Dağların çok yoğun olduğu bölgeler aynı zamanda Çin’de depremlerin çok yoğun olarak görüldüğü bölgelerdir.

Çin Eyaletleri Haritası

Çin eyaletleri, nüfus yoğunluğunun fazla olduğu doğu bölgelerinde daha küçük bir yer kaplarken, nüfusun az olduğu bölgelerde çok geniş bir alana yayılmıştır.

Örnek olarak Güneybatı’da sadece 2.5 milyon nüfuslu Tibet Eyaleti Türkiye kadar geniş bir alana yayılmışken, doğuda 80 milyon nüfusu olan Jiangsu Eyaleti Ege Bölgesi kadardır. (İzmir’de 20 milyon, Manisa’da 2 milyon, Denizli’de 5 milyon, Aydın’da 3 milyon kişinin yaşaması gibi bir şey)

Eyaletler haricinde Çin’de herhangi bir eyalete bağlı olmayan dört şehir bulunur. Bu şehirler Pekin, Şangay, Tianjin ve Chongqing’dir. (Bunların arasında Tianjin ve Chonqing zannediyorum ki Çin’i hiç tanımayanların adlarını dahi duymadığı iki şehir. )

Öte yandan Çin’e bağlı iki adet de özel yönetim bölgesi vardır. Bu bölgeler de Hong Kong ve Makao’dur.

Tayvan konusunda ise Dünya’da fikir birliği bulunmamaktadır. Çin, Tayvan’ın Çin’e bağlı bir eyalet olduğunu iddia ederken, bazı ülkeler Tayvan’ı farklı bir ülke olarak görmektedir. Öte yandan Tayvan’da elçilik bulunduran ülkeler dahi var.

Çin Nüfus Yoğunluğu Haritası

Çinliler’in “Çin’de nereye gidersen git insan sayısı hiç eksik olmaz” anlamına gelen bir sözü vardır. Çin’in doğu bölgesi bu sözü tamamen doğrulayacak cinsten. Zira doğuda birkaç milyon nüfuslu şehirler birbirlerine sadece 15-20 kilometre mesafede bulunuyor.

Çin nüfusu, Çin genelinde çok orantısız bir şekilde dağılmıştır. Doğu bölgelerinde çok yoğun bir nüfus varken, batıya gittikçe nüfus yoğunluğu azalır.

Örnek vermek gerekirse, doğudaki Şanghay’da kilometre kare başına 900’den fazla kişi bulunurken, bu sayı batıdaki Tibet Eyaleti’nde 50’nin altına iner.(Tibet’in Türkiye kadar büyüklüğüne karşın sadece 2.5 kişiye ev sahipliği yaptığını az önce söylemiştim)

Çin’deki nüfus yoğunluğu ile ilgili bulduğum bir haritayı aşağıya koydum. Bu harita nüfus yoğunluğunun doğu bölgelerinde ne derece fazla olduğunu gösteriyor.

Çin İklimi Haritası

Çok geniş bir alana yayılmış olan Çin’de çok farklı iklim çeşitleri bir arada görülür. Bir günde dört mevsimin görülebileceği ender ülkelerden biri kesinlikle Çin. 

En güneyde tropikal bir iklim varken, biraz kuzeyde iklim yarı tropikal bir hal alır. Batı bölgelerinde iklim sertleşip karasallaşırken, kuzeybatı da hem soğuk hem de hafif nemli bir hale dönüşür. Yani aslında Çin’de herkese göre bir iklim var.

Ülkenin kuzey bölgelerinde kış aylarında sıcaklıklar -30 derecelere kadar inebiliyor. Bu bölgelerde kış aylarının en güzel tarafı, şehirlerin tamamının tek merkezden ısıtılıyor olması. 10 metrekare büyüklüğündeki bir mağazadan 10000 metrekare alana yayılmış olan alışveriş merkezine kadar her yer merkezi bir şekilde ısıtılıyor. Özellikle yeni yerlerde dışarıda hava sıcaklığı ne olursa olsun içeride devamlı olarak 20-25 derece oluyor.

Farklı bölgelerdeki farklı iklimleri gösteren bir harita ilgimi çekti ve bu haritayı aşağıda paylaştım.

Çin Otoyol Haritası

Dünya’daki paralı otoyolların %70’ine sahip olan Çin’deki otoyol ağı özellikle doğu bölgelerinde çok gelişmiş düzeylerde.

Doğu bölgelerinde hemen her şehrin otoyol bağlantısı bulunuyor. Öyle ki bazı noktalarda otoyolların kesiştiğine dahi şahit olunabiliyor. Batı bölgelerinde ise eyalet başkentleri ve yol güzergahında kalan şehirler otoyollardan faydalanabiliyor.

Aşağıdaki haritada Çin otoyollarını göreceksiniz.

Çin’deki otoyollar Çin yeni yılı, Cumhuriyet Bayramı gibi özel günlerde bedava olsa da, normal zamanda  birçok ülkeye oranla çok daha pahalı.

Ücretlendirme yapılan kilometre ile doğru orantılı olarak değişiyor. Otoyol çeşidi ve farklı bölgeler otoyol ücretlerine etki etse de Çin’de otoyol kullanmanın maliyeti kilometre başına ortalama 0,5yuan(0,07dolar).

Çin Yüksek Hızlı Tren Ağı

Dünya’daki en uzun hızlı tren ağı Çin’de bulunuyor ve bu ağ çok hızlı bir şekilde genişletilmeye devam ediyor.

Aşağıdaki harita Çin’i hiç tanımayanların ağzını açık bırakacak cinsten. 2020 yılına ait olan bu haritada farklı hızlarda giden trenler için yapılmış hatlar farklı renklerle gösterilmiş.