Çince Öğrenmeye Başlamadan Önce Bilinmesi Gerekenler

Lafı eğip bükmeden “Çince öğrenmek zor değil” diyerek direk bir giriş yapayım. Ama inanın Çince öğrenmeye başlamak Çince’den çok daha zor.

Çince öğrenmek istiyorsunuz. Kendinizi biraz olsun cesaretlendirdiniz. Ardından internete girip araştırmaya başladığınızda hiç tanımadığınız kişilerin Çince öğrenmek zor diye yazdığını gördünüz. Hatta hızınızı alamadınız ve ekşide “Çince öğrenmek zor” tezini savunan onlarca yazı gördünüz. Biraz canınız sıkıldı. Yüzünüz de ekşidi.

Ardından “Çince zor mu?” diye tanıdıklarınıza sormaya karar verdiniz. Öğrendiniz ki bilmemkimin arkadaşının kızı Çince öğrenmek için heveslenmiş. Yıllarca emek vermiş. Bir arpa boyu yol katedememiş. Farkettiniz ki en iyisi hiç başlamadan Çince öğrenme sevdasından vazgeçmek en iyisi.

Benzer bir olay başınızdan geçtiyse korkmayın. Çince için ilk adımı atmaya karar verenlerin hemen hepsinin benzer bir anısı var.

Çince öğrenmek Çince’yi anlamaktan geçiyor. Çince, dilbilgisi kuralları açısından çok basit, yazım ve okunuş açısından çok çalışmayı gerektiren bir dil. Herhangi bir alfabesi bulunmayan Çince’de yazı yazmak için kullanılan şekiller karakter olarak adlandırılıyor.

Çince Öğrenmek Zor mu?

Bu soruyu Çince bilmeyenlere sorarsanız  “Öğrenilir mi o dil? Ne öyle kargacık kurgacık şekiller?” benzeri cümleleri duyarsınız. (ben çok duydum,oradan biliyorum) O nedenle benim tavsiyem Çince bilen kişilerle konuşmanız yönünde. Onların size vereceği cevaplar diğerlerinden farklı olacaktır.

Çoğu kişinin Çince’nin çok zor olduğunu düşünmesinin temel nedeni Çince’yi tanımıyor olmaları, İngilizce öğrenirken uyguladıkları yöntemleri Çince’ye de uygulamaları ve olumsuz sonuç almaları.

Çince öğrenirken yapılması gerekenler İngilizce öğrenirken yapılanlardan farklı. Ama bu fark Çince’yi daha zor bir hale getirmiyor. Futbol ve basketbolun kurallarının farklı olması birini diğerine oranla daha zor hale getirir mi?

Çince Dilbilgisi Kuralları

İngilizce’nin dilbilgisi kuralları hemen hemen herkes tarafından biliniyor. Öte yandan büyük çoğunluğun Çince bilgisi Çince’nin “çan, çin, çon” seslerinden oluştuğundan ibaret.

Türkçe, İngilizce ve Çince dilleri arasında dilbilgisinin zorluk derecesi üzerine bir sıralama yapmak gerekirse benim sıralamam zordan kolaya Türkçe, İngilizce ve Çince olur. Üç dile de hakim birine siz “hangisinin dilbilgisi kuralları daha zor?” diye sorarsanız bence benzer bir cevap alırsınız.

Gerçekten de Türkçe’deki ekler fiil çekimleri bizim için kolay görünse de Türkçe öğrenmeye çalışanlar için çok karmaşık. İngilizce cümle yapısı Türkçe’den farklı, ama yine İngilizce’deki eklerin azlığı İngilizce’yü Türkçe’den daha kolay yapıyor bence.

Çince dilbilgisi kurallarını en basit yapan Çince’d ek diye bir şeyin olmaması. Çince cümle yapısını bildikten sonra bilinen kelimeleri yanyana koyarak kafasını gözünü yara yara Çince konuşmaya başlamak mümkün.

Ne demek istediğimle ilgili bir örnek vereyim:

Türkçe’de “Ben dün parka gittim” cümlesini ele alalım. Bu cümlede park sözcüğünde -e yönelme durumu eki vardır. git fiilinin sonunda ise görünen geçmiş zaman eki olan -di benzeşerek -ti şeklinde yazılır ve bu ekin ardından da birinci tekil kişi eki olan -m getirilir.

Bu cümleyi İngilizce söylemeye çalışsaydık “I went to the park yesterday”, yani “Ben git park dün” derdik. Geçmiş zamanı belirtmek için de “go” fiilinin geçmiş zaman formu olan “went”i kullanırdık.

Aynı cümlenin Çince’deki karşılığı ise “Ben dün git park”. Çince için ilginç ve çok kolay kısım burada. Çince’de zamana göre fillerin yapısında hiçbir değişiklik olmaz ve kelimelerden sonra kolay kolay ek kullanılmaz. Sadece kelimeyi değiştirerek zaman ve kişi değiştirilebilir. “Sen dün git park”, veya ” O şimdi git park”, “Biz yarın git park” gibi.

Türkçe’de hepimizin bildiği gibi farklı zamanlar için kelimenin gelişine göre farklı eklerin eklenmesi ve hatta kelimenin kökünün dahi değişmesi gibi durumlar Çince’de söz konusu değil.

Çince Yazı ve Karakterler

Çince’de yazının başlarında belirttiğim gibi alfabe yok. Alfabedeki harfler yerine her biri farklı anlama gelen binlerce farklı şekil var. Bu şekillere de harf değil karakter deniliyor.

Bu karakterleri öğrenebilmek için birkaç yıl harcamak gerektiği bir gerçek. Çinliler dahi günlük hayatta kullanılan birkaç bin karakteri öğrenmek için yıllarını veriyor.

Karakterler Çince’yi okumak ve yazmak için gerekli. Ama konuşmak isteyenler hiç karakter bilmeden dahi konuşabilirler. Çince’yi sadece Çinli müşteriler ile konuşabilmek amacıyla öğrenen ve karakterlere hiç vakit harcamayan arkadaşlarım olduğunu hatırlıyorum.

Çince’de harf olmadığı için büyük-küçük harf gibi kavramlar da yok doğal olarak. Genel olarak kelimelerin arasında boşluk da bırakılmıyor.

Çince cümleler soldan sağa doğru yazılır. Eski zamanlarda sağdan sola doğru yazılırmış. Zamanla yazı yönünü değiştirmişler nedense.

Çince Kelime Sayısı

Türkçe konuşurken günde 10 kelime söyleniyorsa Çince’de 50 kelime söylenmesi gerekiyor. Ayrıca Çince’deki eşanlamlı kelimeler de Türkçede’kinden fazla.

Bu durum da dışarıdan bakıldığında Çince’nin zor olduğu izlenimi veriyor olabilir. Ama bütün kelimeleri bilmeden de Çince’nin konuşulabildiği bir gerçek. Yanlış bir kelimenin yanlış bir yerde kullanılması durumunda Çinliler yanlışı hemen düzeltirler. Birkaç defa yanlış yaptıktan sonra da doğru kullanım öğrenilir. Bu kadar basit.

Çince Tonlama

Mao döneminde Pinyin diye karakterlerin latin harfleri ile yazılma yöntemi geliştirilmiş. Bu yöntemle binlerce karaktere latin harfleriyle bir karşılık bulunmuş. Ama bu durum karakterlerin doğru bir şekilde okunmasına yeterli olmamış olacak ki harflerin üstüne birtakım işaretler eklenerek kişilerin karakterleri nasıl okuması gerektiğine yardımcı olunmaya çalışılmış. Çince öğrenmeye çalışanların çok korktuğu dört ayrı tonlama bundan ibaret.

Çinliler’in çok büyük bir kısmının hangi kelimenin hangi tonda söylendiğini bilmediğine şahit oldum. Onların yaptığı duyduklarını aynı şekilde söylemek. Çince öğrenmeye çalışanların da yapması gereken oturup saatlerce Çince tonlama çalışmak yerine duyulanı aynı şekilde söylemeye çalışmak.