Çinliler’in binlerce yıldır aynı topraklarda yaşıyor olması nedeniyle Çin kültürü birçok açıdan homojenliğini korumaya devam ediyor. Ama son yıllarda batı kültürünin özellikle Çinli gençler üzerindeki etkisi gözle görülür bir biçimde arttı.
Çin kültüründe arkadaşlık ilişkileri çok önemlidir. Çinliler arkadaşlarıyla en çok restoranlarda buluşmaktan hoşlanır. Batıl inançlar bugün Çin’de günlük hayata önemli ölçüde etki eder.
Çin’de 56 tane etnik grup var. Bu da Çin’in kendi içinde farklı kültürleri içerdiği anlamına geliyor. Çin kültürü deyince genel olarak kastedilen nüfusun %90’ını oluşturan Han Çinlileri‘nin benimsediği kültür.
Çinliler arasında kulaktan kulağa yayılan bir inanışa göre güney bölgelerinde yaşayan Çinliler daha modern, iç ve kuzeydoğu bölgelerinde yaşayanlar daha geleneksel yaşam tarzını benimser. Bunun nedeni güney bölgelerinin ekonomik anlamda daha gelişmiş ve kişilerin değişime daha açık olması olabilir.
Geleneksel düşüncedeki Çinliler’in çoğu erkek çocuk sahibi olmak ister. İlginç bir şekilde olaya finansal anlamda bakıp erkek çocuk sahibi olmanın “pahalı” olduğunu düşünerek kız çocuk sahibi olmak isteyenler dahi var.
Çin’de İnsan İlişkileri
Aile bağları Çinliler için çok önemli. Hatta birçok kişiye göre evlilikler dahi bireyler arasında değil, aileler arasında olur.
Misafirler de Çin’de çok önemlidir . Çinliler misafirlerini mutlu edebilmek için her ne gerekiyorsa yapmaya özen gösterirler. Hatta bazen o kadar çaba gösterirler ki ne yapacağınızı ve ne diyeceğinizi şaşırabilirsiniz.
Çinliler arkadaşlarıyla beraberken restoranlara gitmekten ve çay içmekten çok hoşlanırlar. Arkadaşlarıyla beraber alkol almak ve sigara içmek de onlara çok keyif verir.
Aile ve iş dünyasında hiyerarşi çok önemli bir yer tutar. “Sorgulama, yap!” mantığı Çinliler’in birçoğu için çok geçerli.
Çinliler hediyeleşmeye çok önem verirler. Hediyeleşmenin arkadaşlık ilişkilerini geliştirdiğine inanırlar. Öyle birkaç yuanlık hediyeleri hediyeden saymazlar. Onlar için hediye pahalı ve gösterişli olmalıdır.
Çin’de Sosyal Hayat
50 yaşından büyük olanlar için sosyal hayat ikinci planda. Bu yaşlarda olanların önceliği iş ve çalışmak. Arada bir arkadaşlarıyla restoranda buluşurlar. Emekli olana kadar bu hayat tarzı böyle devam eder.
Genç Çinliler ise iş dışında sosyalleşmeye daha çok önem veriyor. Gençler iş haricinde arkadaşlarıyla buluşmaktan, sinemaya gitmekten, KTV’de şarkı söylemekten, seyahat etmekten, şehirlerinde varsa birtakım sanatsal aktivitelere katılmaktan hoşlanıyorlar.
KTV kısmına küçük bir parantez açayım. KTV, İngilizce “karaoke television” kelimelerinin kısaltılmış halidir. Karaoke yapmak, basitçe sadece enstrümanların seslerini duyarak şarkıyı söylemeye çalışmak anlamına gelir.
Çin’deki KTV’ler beş yıldızlı otel gibi çok lüks görünümlüdür. 8-10 kişilik odalardan oluşur. Bu odaların her biri ses ve yalıtım düzenekleriyle, televizyonla, konforlu koltuklarla ve yemek içmek için kullanılabilecek masalarla donatılmıştır.
KTV odaları saat hesabı ile kiralanır ve odayı kiralayan kişiler başka kişiler tarafından rahatsız edilmez.
Çin Yemek ve Restoran Kültürü
Çin dışında yaşayanların çoğu hiç bir zaman Çin lokantası deneyimi yaşamıyor olsa da, Çin’de restoranlar özellikle akşam saatlerinde çok kalabalık olur.
Restoranlar Çin kültüründe çok önemli bir yere sahip. Çin’de arkadaşlar ile buluşmalar, doğum günü kutlamaları, düğünler lokantalarda olur.
Çinli firmalar da müşterileriyle ilişkilerini yüne lokantalarda geliştirir. Kısacası, her yaştan Çinli arkadaşlık ilişkilerini geliştirmek ve sosyalleşmek için restoranlara gider.
Çin’de orta dereceli bir restorana gidenler Çin restoran kültürünü buram buram hissedebilirler.
Gerçek bir Çin lokantası iki ayrı bölümden oluşur. Bunlardan birincisi klasik olarak herkesin yemek yediği ve birçok masanın olduğu kısım. İkincisi ise 8-10 kişilik gruplara hizmet etmek için hazırlanmış odalar.
Özellikle özel günlerde veya özel misafirleri ile rahatsız edilmek istemeyen müşteriler bu odaları tercih eder. Bu odaları kullanan müşterileri yemeklerin servis edildiği anlar haricinde kimse rahatsız etmez.
Çin lokantalarına giren müşteriye ilk olarak “kaç kişisiniz?” diye sorulur. Restorana tek başına giden kişilere dahi bu soruyu sorarlar. Ardından da neredeyse tamamını kadınların oluşturduğu garsonlardan biri müşterileri oturacakları masaya kadar eşlik eder.
Restoranların çoğunda müşterinin oturmasının ardından sıcak su veya çay ikram edilir.
Çin’deki restoranların %99’unda masaya onlarca sayfadan oluşan sadece bir adet menü getirilir. Getirilen tek menü genel olarak yemeği ısmarlayacak veya organizasyonun sahibi olan kişiye verilir.
Restoranlarda batı kültüründe olduğu gibi kişilere özel sipariş verilmez. Verilen siparişlerin tamamı ortaya verilir ve herkes ortadan dilediği yemeği tabağına alarak yemeğini yer.
Çin’de çorbalar haricindeki hemen her şey çubuklarla yenir. O nedenle Çin’e gelmeden önce çubuk kullanma antrenmanı yapmakta yarar var.
Restoranlar sipariş verilen yemeklerin tamamını aynı anda servis etmez. Böyle bir çabaya da girmez.
Çinliler’in çoğu yemek esnasında alkol almaktan hoşlanır. Genel olarak Beyaz Çin Likörü içen Çinliler, yemek yerken alınan alkolün arkadaşlık ilişkilerini güçlendirdiğine inanırlar.
Yemeğin sonunda hesabı organizasyonu düzenleyen kişi öder. Misafirlere para ödetmemeye özen gösterirler.
Masada kalan yemekleri birçok Çinli paket yaptırıp evlerine götürür. Ama bir iş yemeğinin ardından masada kalan yemekler paket yapılmaz.
Çin Batıl İnançları
Çinliler sayıların söylenişinin çağrıştırdığı kelimelere göre sayılara farklı anlamlar yüklerler. Sizin için sıradan olan bir sayı onlar için çok önemli veya uzak durulması gereken cinsten bir şey olabilir.
Çin’de bugün özellikle yaşı 50’den büyük olanlar deyim yerindeyse hayatlarına batıl inançlara göre yön veriyorlar. İşin ilginç yanı yaptıklarının batıl olduğunu bilmiyorlar. Hemen herkes aynı batıla inandığı için de genel olarak kimse göze çarpmıyor.
Çin Spor Kültürü
Spor yapmak Çin’in kültürünün önemli bir parçası. Çin’de sabah saatlerinde çok sayıda Çinli’yi sokakta Tai chi yaparken görülebilir.
Tai chi’nin yaşlılara özgü bir spor olduğuna inanan Çinli gençler kendilerince daha modern sporları tercih ediyorlar. Neredeyse Çinli erkeklerin %95’i basketbola meraklı. NBA de A.B.D. dışında en çok Çin’de takip ediliyor.
Çinli kızlar ise son zamanlarda yogaya çok ilgi gösteriyor. Yoga dersi veren merkezlerin sayısı giderek artıyor.
Spor salonları da her geçen yıl daha çok ilgi görüyor. Şu sıralar alışveriş merkezlerinin içinde çok lüks spor salonu açmak da moda oldu.
Akşam saatlerinde Çinli kadınlar dışarıda toplanıp müzik eşliğinde basit spor hareketleri yaparak dans ederler. Dans edenlerin yaş ortalaması 50’nin üstünde olur ve danslar her gün 1-1,5 saat sürer.