Çin makarnası, Çin’i tanımayanlar için çok fazla bir şey ifade etmiyor olabilir; ama aslında spagettiden çok daha uzun olan Çin makarnası binlerce yıldır Çin yemek kültürünün önemli bir parçası.
Çin makarnasının uzun yapılmasının nedeni uzun makarnanın Çinliler için uzun yaşamı temsil etmesidir. İngilizce’de noodle olarak bilinen makarna kaynar suyun içine atılarak yüksek ateşte 5-10 dakika içinde pişirilir. Pişirildikten sonra birtakım soslarla karıştırılır ve yemek çubukları ile tüketilir.
Çin’de kuzey bölgesinde yaşayanların makarnayı daha çok tükettiğini söylerler. Ama benim gördüğüm kadarıyla Çin’in her yerinde günün her saati makarna tüketilebiliyor.
Sabah kahvaltısında bile makarna yeme alışkanlığı Çin genelinde çok yaygın. Sabah kahvaltısı hizmeti veren restoranların çoğunda makarna var. Hatta KFC’de bile kahvaltı saatlerinde makarna gördüğümü hatırlıyorum.
Makarnayı Çinliler için cazip kılan nedenler makarnanın doyuruculuğu, kolay hazırlanabilir olması ve ekonomikliği. Ben de zaman zaman Çin’de makarna müptelasına dönüştüğümü itiraf etmeliyim.
Çin makarnasının genel özellikleri
Geleneksel Çin makarnası, yazının başında belirttiğim gibi spagettiden daha uzun bir makarna. Hatta bazı restoranlarda iki spagetti uzunluğunda dahi olabiliyor. Çinliler için makarna ne kadar uzun olursa o kadar iyi. Bunun nedenini tahmin etmek kolay. Uzun makarna uzun yaşamı temsil ediyorsa çok uzun makarna çok uzun yaşamı temsil eder.
Çinliler’e göre makarnanın en iyisi elle yapılan makarnadır. Marketlerde fabrikasyon makarnalar tabii ki var. Ama bu makarnaları sadece elle makarna yapacak vakitleri olmadıkları durumlarda tüketirler.
Burgu, fiyonk, kelebek benzeri makarna çeşitleri Çin’de bulunmaz. Çin’deki makarna her zaman uzunken, kalınlığı zaman zaman kişilerin isteklerine göre değişebilir.
Özel günler Çin’de makarnasız olmaz. Evlenen çift düğünden önce mutlaka makarna yer. Bunun anlamı Türkçe’deki tabiriyle bir yastıkta kocamaktır. Aynı şekilde Çinliler doğun günlerinde ve Çin Yeni Yılı’nda makarna yemeye özen gösterir.
Türkiye’deki marketlerde Çin makarnası olarak, içinde soslarıyla beraber küçük paketlerde satılan makarnalar Çin’de sadece seyahat halinde olan veya herhangi bir sebepten dolayı yemek yemek için ev veya restoranlara gidemeyecek olanlar tarafından tüketilir.
Bu makarnayı tüketebilmek için yapılması gereken makarnayı kaynar suya koymak ve birkaç dakika beklemek. Makarna yumuşadıktan sonra da küçük paketlerin içindeki sosları eklemek ve karıştırmak. Hepsi bu.
Bu makarnalardan evde birkaç paket bulundurulmasını öneririm. Evde yemek hazırlayacak vakit olmadığında çok kısa sürede yiyecek bir şey hazırlamak durumunda olanlar için bu makarnalar bence iyi bir seçim. Bu makarnaların çeşitlerini merak edenler için Aliexpress’de seçenekler çok fazla sayıda.
Yeri gelmişken küçük bir bilgi vereyim. Bu tip hazır makarnaları nadiren tüketmekte ciddi bir sorun olmayabilir; ama içerdiği katkı maddeleri nedeniyle bu makarnaları devamlı olarak tüketmek sağlığı olumsuz etkileyebilir.
Çin Makarnası Nasıl Pişirilir ve Tüketilir?
Burada bahsedeceğim Çin makarnasından kastım geleneksel, uzun Çin makarnası. Çin’de gördüğüm kadarıyla Çin makarnası bildiğimiz makarnadan çok daha hızlı bir şekilde pişirilebiliyor.
Çin makarnasını pişirmek için makarnanın kaynar suya atılması ve ara ara karıştırılarak 5-10 dakika beklenmesi yeterli. Bazı kişiler makarnayı kemik suyunda pişirmeyi tercih ediyor. Makarnaların karıştırılması için birçok restoranda uzun karıştırma çubukları kullanılır.
Pişirilen makarna tabii ki yapıldığı sade haliyle tüketilmez. Bu noktada Çin mutfağının olmazsa olmazlarından soslar devreye girer. Soslar genel olarak ayrı bir tencerede hazırlanır ve makarnanın üstüne eklendikten sonra servis yapılır. İsteğe göre soslar veya etler makarna ile beraber kavrulabilir.
Kavrulmuş makarnalar kavrulduktan sonraki haliyle, diğerleri ise çorbanın içinde servis edilir. Çorba içinde servis edilen makarna fikrinin Türk kültüründe olmadığının, hatta kulağa da ilk başta çok hoş gelmediğinin farkındayım; ama birkaç kere yedikten sonra aslında lezzetli olduğunu da söylemeliyim.
Çin makarnası Çin’de herkesin rahatlıkla tahmin edebileceği gibi çubuklarla yenir. Belki de Çin makarnasının en zor kısmı burası. Özellikle çorba içinde servis edilen uzun makarnayı iki çubukla kıstırarak almak ve sağa sola çorbayı damlatmadan yiyebilmek bence büyük meziyet. Çin’de bu kadar yıl geçirmiş olmama rağmen bu konuda çok başarılı olduğumu hala söyleyemem.
Her ne kadar çubukla makarna yemek zor olsa da, aslında alıştığımız şekilde çatalla Çin makarnasını yemek daha da zor. Bunun nedeni Çin makarnasının çok uzun olması. İki spagetti uzunluğunda ve spagettiden daha kalın bir makarnanın çatalın etrafına dolanmasıyla ne kadar büyük olacağını tahmin edebiliyorsunuzdur.
Çin kültüründe masalarda bıçak kullanılmaz. Bu nedenle de uzun makarnayı kesme ihtiyacı hissedenler bunu ya ağızlarıyla, ya da makarnaları iki çubuk arasında kıstırarak yapmaya çalışırlar.
En Popüler Çin Makarnası
Çin’deki makarnalar arasında en popüler olanı Müslüman Hui Çinliler’inin yaptığı, Lanzhou şehrinden çıkma, el yapımı, uzunluğu abartısız bir metreden fazla olan makarnadır. Bu makarna çorbanın içinde ve üstünde birkaç parça et ve maydanoz benzeri birtakım sebzeler ile servis edilir. Özellikle soğuk kış günlerinde ben bu makarnayı yemekten çok hoşlanırım.
Çin’de istisnasız her şehirde 1-2 kilometre içinde bu tarz makarna yapan küçük bir restoran var. Çin’e gidip aç kalmaktan korkanlar bu küçük makarnacılarda ağız tatlarına uygun bir şeyler bulabilirler. Hem de çok ucuza. Bu makarnaların fiyatı 15-20 yuan (2-3 dolar) arasında değişiyor.
Aliexpress’de gördüğüm kadarıyla paket içinde Lanzhou Makarnası satılıyor.