Çin’de hayat çalışmak üstüne kurulu. Resmi tatiller tabii ki var; ama resmi tatillerin sayısı birçok ülkeye oranlar daha az.
Çin’de en uzun resmi tatil Çin Yeni Yılı ve Çin Cumhuriyet Bayramı zamanında yapılıyor. Yedişer gün resmi tatil yapılan bu iki bayram haricindeki resmi tatillerde üçer gün tatil yapılıyor.
Bir yılda Çin’de aslında 31 gün resmi tatil günü var. Ama bu durum Çinliler’in her yıl ekstra 31 gün tatil yaptığı anlamına gelmiyor. Gerçekten yapılan tatil sayısı çok daha az.
Daha anlaşılır bir şekilde açıklamaya çalışayım.
Çin’de resmi tatil günleri herhangi iş gününe denk gelirse çalışılamayan günün telafisi yapılır.
Örnek olarak üç günlük bayram tatili Çin’de Cuma, Cumartesi ve Pazar günlerine denk geliyorsa işgünü olan Cuma bayramda normal olarak tatil olur; ama bayramdan sonraki Cumartesi veya Pazar günü iş günü ilan edilir. O gün bütün devlet daireleri, firmalar ve okullar açık olur.
Türkiye’deki gibi “bayram tatili bu yıl dokuz gün olur mu?” benzeri söylemler Çin’de hiç olmaz. Bayram tatilleri Çin’de hiç uzatılmaz.
Firmalar resmi tatil olan günlerde çalışmayan çalışanlarının maaşlarını kesemez. Bu günlerde işçi çalıştırmak zorunda olanlar çalıştırdıkları kişilere üç kat maaş vermekle yükümlüdürler.
Çin’deki resmi tatil günleri için en iyi kaynak Çin hükümetinin resmi web sitesi. Bu sitede yıllık tatil günleri daha yıl gelmeden ilan edilir. Hükümete bağlı GOV.CN sitesinde 2024 yılı için ilan edilen resmi tatil günleri şu şekilde:
| Tatil adı | Başlangıç | Bitiş | Tatil süresi |
|---|---|---|---|
| Yeni Yıl | 30 Aralık 2023 | 1 Ocak 2024 | 3 gün |
| Çin Yeni Yılı | 10 Şubat 2024 | 17 Şubat 2024 | 7 gün |
| Mezar Süpürme Günü | 4 Nisan 2024 | 6 Nisan 2024 | 3 gün |
| İşçi Bayramı | 1 Mayıs 2024 | 5 Mayıs 2024 | 5 gün |
| Ejderha Kayığı Festivali | 8 Haziran 2024 | 10 Haziran 2024 | 3 gün |
| Güz Ortası Festivali | 15 Eylül 2024 | 17 Eylül 2024 | 3 gün |
| Cumhuriyet Bayramı | 1 Ekim 2024 | 7 Ekim 2024 | 7 gün |
Çin tatillerinden bahsetmişken Çin takvimi arayanlar olabileceğini düşünerek küçük bir araştırma yaptım. Gördüğüm kadarıyla Aliexpress‘de çok çeşit duvar ve masa takvimi satılıyor.
Çin’deki resmi tatil günlerine ve bu günlerin nasıl geçtiğine kısaca göz atalım.
Yeni Yıl
Dünya genelindeki hemen her ülkede 1 Ocak’da kutlanan Yeni Yıl diğer ülkelerin aksine Çinliler için çok büyük bir öneme sahip değil.
Üç günlük tatilde memleketlerine dönebilenler döner. Memleketleri uzakta olanlar ise yakınlarındaki birtakım yerlere gidip tatil yaparlar.
Çin Yeni Yılı
Çinliler için yılın en büyük bayramı Çin Yeni Yılı. Aylar öncesinden birçok Çinli Çin Yeni Yılı’nın hangi gününe denk geldiğini hesaplar. 7 günlük tatil nedeniyle de illa ki memleketlerine dönmeye çalışırlar.
Eşlerin memleketleri farklı ise geleneklerin gereği olarak genel olarak erkeğin memleketine giderler. Ama bazı yıllar kadının memleketine gittikleri de olur.
Tatilin iki-üç gününü memleketlerinde geçiren pekçok genç Çinli son birkaç günde turistik seyahate çıkar. Bu günlerde her yerde çok fazla sayıda insan olması seyahatten alınacak keyfi ister istemez azaltır.
Mezar Süpürme Günü
Mezar Süpürme Günü, Çin’de binlerce yıllık geleneği olan bir festivaldir. Her ne kadar adı festival de olsa mutlu olmayı gerektirecek bir festival değildir. Çinliler de bu festivalde birbirlerine “iyi bayramlar” benzeri cümleler söylemez.
Mezar Süpürme Günü, adından da anlaşılacağı gibi kişilerin mezar ziyareti yaptığı, mezarları temizlediği, ölmüşleri için para görünümlü kağıt yaktığı ve mezara ölmüş kişilerin sevdiği yiyecekleri bıraktığı bir gündür.
İşçi Bayramı
Komünist bir yönetim anlayışının olduğu Çin’de 1 Mayıs İşçi Bayramı çok önemlidir.
İşçi Bayramı’nın bugün Çinliler için anlamı üç günlük tatildir. Kişiler aileleri ile birlikte piknik yerlerine veya yakın çevredeki turistik yerlere giderler ve üç gün boyunca çalışma hayatının stresinden uzaklaşırlar. Türkiye’deki gibi protestolar veya mitingler Çin’de olmaz.
Ejderha Kayığı Festivali
Çin’in kendine özgü, binlerce yıllık geçmişi olan festivallerinden bir diğeri de Ejderha Kayığı Festivali’dir. Bu festivale özel olarak Çinliler adına Çince’de zongzi(粽子) denilen, yapışkan pilavın büyük yapraklar arasına yerleştirilip buharda pişirilmesi ile yapılan bir yiyeceği yerler.
Zongzinin içindeki pilavı ya hünnapla ya da etle karıştırarak yaprakla kapatırlar. Hünnaplı olan zongzi yemeyi birkaç defa denedim; ama tadına bir türlü alışamadım.
Firmalar da bu festival nedeniyle çalışanlarına zongzi hediye ederler.
Hünnaplı zongzi yemeyi birkaç kez denedim; ama doğrusunu söylemem gerekirse tadından pek hoşlanmadım. Ama yine de zongzi gibi değişik bir yiyeceklerin tadına bakmak isteyenlere zongzinin Aliexpress‘de satıldığını söyleyeyim.
Güz Ortası Festivali
Çin takvimine göre sonbaharın ortasına denk gelen günde Güz Ortası Festivali kutlanır. Güz Ortası Festivali’nin olmazsa olmazı ay kekleridir.
Güz Ortası Festivali’nde dolunay vardır. Bu nedenle ay kekleri de dolunay gibi yuvarlak yapılır.
Her yıl Çin’de abartısız milyonlarca ay keki bu festival öncesinde hediye olarak bir kişiden başka kişiye hediye edilir. Firmaların da birçoğu çalışanlarına birkaç adet ay keki hediye eder.
Cumhuriyet Bayramı
Çin’de Cumhuriyet Bayramı, Çin Yeni Yılı’ndan sonra Çin’in en büyük bayramıdır. Her yıl 1 Ekim’de başlayan bayram tatili 7 Ekim’de sona erer.
Cumhuriyet Bayramı kutlamaları başkent Pekin’deki Tiananmen Meydanı‘nda yapılır. Kutlamalara Çin devlet başkanı da katılır. Tiananmen’deki kutlamalar her yıl CCTV’de canlı olarak gösterilir.
Tiananmen haricinde kalan yerlerde devlet bazında küçük kutlamalar yapılan yerler vardır. Sıradan halk ise ya memleketine döner, ya da turistik seyahate çıkmayı tercih eder.
Çin Yeni Yılı zamanında oluşan insan selini artık dünyada bilmeyen yoktur. Hiç o dönemde Çin’de bulunmadım ancak sadece bu kaosu deneyimlemek için bulunmayı isterdim 🙂 Mezar Süpürme Günü’nü daha önce hiç duymamıştım, bir resmi tatil günü olması gerçekten çok ilginç. Zongzi’yı çokça duydum, mutlaka yemek istiyorum, ancak hünnap bahsettiğiniz gibi alışılagelmişin dışında bir tat katıyorsa belki ilk başta alternatif varyasyonlarını denemekte fayda var.
Hünnapsız zongzilar genelde etle yapılıyor. Et olarak da genel olarak domuz tercih ediliyor.