Çince karakterler, Çince’nin olmazsa olmazlarından. İlk insanların mağara duvarlarına yazdığı birtakım şekiller zamanla değişerek günümüze kadar ulaştı ve bugünkü karakterleri oluşturdu.
Çince karakterler, klasik ve basitleştirilmiş olmak üzere ikiye ayrılır. Karakterler soldan sağa doğru okunur. Karakterlerin bilgisayarda yazımı pinyin yöntemi ile, elle yazımı ise vuruşlarla yapılır. Toplam karakter sayısı tam olarak bilinmemekle birlikte günlük hayatta 2000 civarı karakter kullanılır.
Çinliler’in en çok kullanılan karakterleri öğrenmeleri ilkokul sonuna kadar devam eder. Karakterleri öğrenebilmek için Çinliler’in yaptığı gibi her bir karakteri yüzlerce kez yazmak gerekir.
Çince karakterleri bu yazıda şu alt başlıklar altında inceledim:
Klasik ve Basitleştirilmiş Çince Karakterler
Çince karakterler binlerce yıldır kullanılıyor. Klasik karakterlerden kasıt binlerce yıldır Çin’de ve çevresinde Çince konuşan bölgelerde kullanılan karakterler. Şu an Tayvan ve Hong Kong’da bu karakterler aktif olarak kullanılmaya devam ediliyor. Japonca’da Çince ile aynı olan karakterler de klasik karakterlerden oluşuyor.
Basitleştirilimiş karakterler literatüre Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk başkanı Mao Zedong tarafından girdi. Çince’nin dil yapısında değişikliğe gidilmeden klasik karakterlerin büyük çoğunluğu daha basit bir şekilde yazıldı ve ortaya yepyeni bir karakter dizesi çıkarıldı.
Karakterler basitleştirilirken adına pinyin denilen, karakterleri latin harfleriyle yazmaya yarayan bir yazma yöntemi de geliştirildi.
Aşağıda bazı karakterlerin geleneksel ve basitleştirilmiş hallerini görebilirsiniz.
| Geleneksel | Basitleştirilmiş |
|---|---|
| 愛 | 爱 |
| 媽 | 妈 |
| 發 | 发 |
| 學 | 学 |
| 開 | 开 |
| 國 | 国 |
Pinyin Yöntemi
Pinyin yöntemi, karakterleri basitleştirilmiş Çince karakterleri latin harfleri kullanarak yazmaya ve okumaya yarıyor. Şu an Çin’deki okullarda da öğrencilere ilkokul birinci sınıftan itibaren bu yöntem öğretiliyor. Çin’de yaşı 60’ın üzerinde olan birçok kişi ise Latin harflerini okuyamıyor.
Pinyin yöntemi kullanarak en az bir, en çok beş harfin bir araya getirilmesi ile Çince karakterlerin tamamı yazılabiliyor.
Harflerin bir araya getirilmesi ile oluşturulan harf gruplarına Türkçe’de hece deniyor. Kolay anlaşılması için Çince karakterler için yapılan harf gruplarına da hece diyelim. Pinyin ile sadece 412 farklı hece yazılabiliyor. Bu kadar hece binlerce karakterin yazılması için yeterli.
Daha açıklayıcı olması açısından şöyle bir örnek vereyim. Türkçe’de sonsuz sayıda hece olabilir. Hece yapabilmek için dilbilgisi kurallarını bilmek ve harfleri yanyana yazmak yeterli. Pinyin ise her harfin istenildiği şekilde yanyana yazılmasına izin vermiyor çünkü hecelerin mutlaka bir karakterin söylenişini temsil etmesi gerekiyor.
Çince’de Dört Farklı Tonlama Ne Demektir?
Çince’de dört farklı tonlama diye bir şey olduğunu duymuşsunuzdur. Bu dört farklı tonlama pinyin yönteminin geliştirilmesinden dolayı ortaya çıkmış bir durum.
Karakterler Latin harfleri ile yazıldıktan sonra farkedilmiş ki sadece harfler karakterlerin doğru söylenmesi için yeterli olmuyor. O zaman da harfleri okuyan kişilerin sesleri doğru bir şekilde söyleyebilmesi için bazı harflerin üstüne birtakım işaretler konmuş. Bu da Latin harfleri ile aynı şekilde yazılan karakterlerin farklı şekilde tonlanmalarını sağlamış. Arapça yazıları okumaya çalışanların doğru telaffuz için harekeleri kullanması gibi bir şey.
Aşağıda “ma” hecesi ile ilgili dört farklı tonlama ve okunuşlar hakkında ipuçlarını göreceksiniz. Her bir tonlama farklı bir karakter ve anlamı temsil eder.
| Karakter | Pinyin |
|---|---|
| 妈 | mā |
| 麻 | má |
| 马 | mǎ |
| 骂 | mà |
Karakterlerin hangi tonlama ile okunduğunu da ezberlememek gerekiyor. Ben bu hatayı yaptım. Çince’ye ilk başladığım sıralarda öğrendiğim karakterleri pinyin ile yazıp doğru tonlamayı öğrenmeye çalıştım. Farkettim ki bu şekilde çabaladıkça hep yerimde seyrediyorum. Öğrendiğimi de birkaç gün içinde unutuyorum.
Bunun üzerinde Çinliler’in söylediğini duyduğum gibi söylemeye karar verdim. Küçük bir bebek gibi duyduğumu aynen söylemeye çalıştıkça tonları ezberlemeden dahi karakterleri doğru bir şekilde söyleyebilmeye başladım.
En Çok Kullanılan Çince Karakterler
Çin’de günlük hayatta 2000 civarında karakter kullanılıyor ve bu karakterler genel olarak 6 yıl süren ilkokul döneminde öğreniliyor. Ama tabii ki bazı karakterler daha çok kullanılırken bazıları daha az kullanılıyor. Karakterlerin kolay yazılıp yazılmadığının ne kadar sıklıkla kullanıldığıyla bağlantısı bulunmuyor.
Çin kaynaklarından öğrendiğim kadarıyla Çince’de en çok kullanılan 10 karakteri aşağıdaki tabloya koydum.
| Karakter | Pinyin | Anlam |
|---|---|---|
| 的 | de | iyelik anlamı |
| 一 | yī | bir |
| 是 | shì | İngilizce’deki “am,is,are” |
| 了 | le | geçmiş zaman eki |
| 我 | wǒ | ben |
| 不 | bù | olumsuzluk anlamı |
| 人 | rén | insan |
| 在 | zài | bulunma durumu |
| 他 | tā | o |
| 有 | yǒu | var, sahip olmak |
Çince Karakterler Nasıl Yazılır?
Çince karakterlerin yazımı söz konusu olduğunda bilgisayar ve telefonda karakterleri yazmak ile elle karakterleri yazmak arasında dağlar kadar fark olduğunu söyleyebilirim.
Karakterleri Bilgisayar ve Telefonlarla Yazmak
Bilgisayarda veya telefonlarda Çince karakterleri yazabilmek için Sogou başta olmak üzere birtakım karakter yazma programları kullanılıyor. Yeni bilgisayar ve telefonların içinde Çince klavye yüklü oluyor.
Karakterleri elektronik olarak yazabilmek için tek yapılması gereken pinyin yöntemi ile karakterlerin latin harfleri ile yazılan karşılıklarını tuşlamak ve aynı latin harfleri ile yazılan diğer karakterler arasından yazılmak istenenin seçmek.
Karakterleri Elle Yazmak
Çince karakterleri elle yazabilmek için önce hem fiziksel hem de psikolojik olarak hazır olmakta yarar var. Zira elle Çince yazabilmek için yoğun çaba sarfetmek gerekiyor.
Karakterlerin yazılması için belirlenen kurallara dikkat etmek önemli. Bundan kasıt adına “vuruş” denilen hareketlerin yapılış biçimlerini ve sırasını bilmek.
Çince karakterler nasıl ezberlenir?
Çince karakterler herhangi bir harften oluşmuyor. O nedenle karakterlere bakıp Türkçe’de kelime okur gibi okumaya çalışmak bir işe yaramıyor.
Çince karakterleri ezberlemek için size Çinliler’in ne yaptığını söyleyeyim. Çinli öğrenciler derslerde gördükleri karakterleri onlarca hatta yüzlerce kez yazıyor. Çinli öğretmenler de öğrencilerine çok sayıda karakter yazma ödevi veriyor. Öğrencilerin bundan hoşlanmadığı gerçek; ama bu sayede karakterleri akıllarında tutabiliyorlar.
Karakterleri elle yazmayı öğrenmek istiyorsanız siz de Çinliler’in metodunu deneyebilirsiniz. Ben Çince çalıştığım dönemlerde bunu denedim. Bu şekilde yaparak karakterlerin gerçekten akılda kaldığını söyleyebilirim.
Çince karakterleri elle değil de bilgisayarla yazmayı, görünce de okuyabilmeyi istiyorsanız Çince karakter kartlarından yararlanabilir ve bu kartlara bakarak devamlı olarak tekrarlar yapabilirsiniz. Bu kartlar karakterleri, pinyin ile yazılış şekillerini ve anlamlarını gösteriyor. Bu kartlara bakarak her gün tekrar yaptıkça karakterlerin akılda kalması kolaylaşıyor. Çince karakter kartları satın almak isteyenler için çok çeşitli alternatifler Aliexpress’de var.
Çince Karakterleri Öğrenebilmek İçin Nereden Ders Almak Gerekir?
Birçok kişi karakterleri tek başına öğrenmeye çalışıyor. Böyle bir çaba takdiri hakediyor; ama bana sorarsanız karakterleri kullanılışları ile beraber öğrenmek gerekiyor ki bunun da yolu ana dili Çince olan kişilerden ders almaktan geçiyor.
Çinliler’den ders alabilmek için en iyi yöntem Çin’e gelip Çince dil eğitimi almak. Çeşitli nedenlerden dolayı bunun mümkün olmadığı durumlarda ise online ders veren firma veya kişiler çok yardımcı olabilirler.
Çince neredeyse yazmayı öğrenmeden konuşmayı öğrendiğiniz bir dil çünkü tek heceli kelimelere sahip olduğu için konuşma yazmanın ötesine geçebiliyor. Çok pratikle akılda kalıcılığı artırmak elbette mümkün. Keyifli bir yazı olmuş.
İlginiz ve yorumunuz için teşekkürler. Sadece Çince konuşmayı öğrenmeye çabalayan, okuma yazmaya vakit ayırmayan arkadaşım olmuştu. Tek istediği Çinliler ile anlaşabilmekti. Bu açıdan bakıldığında bence doğru bir düşünce.