Birçok kişinin öğrenilemeyeceğini düşündüğü Çince aslında öyle korkutucu bir dil değil. Çince, yapısal anlamda farklı olduğundan ister istemez sanki çok zor bir dilmiş gibi bir izlenim veriyor. İşin ilginci Çince’nin çok zor olduğunu iddia edenlerin çoğunluğunu ya hiç Çince bilmeyenler, ya da gerekli emeği vermeden Çince öğrenmekten vazgeçenler oluşturuyor.
Çince’yi öğrenmeyi başarmış ve akıcı bir şekilde Çince konuşabilen biri olarak Çince öğrenirken edindiğim tecrübelerimi paylaşmaya karar verdim. Bu sayede Çince konusunda henüz işin başında olan kişilere yardımcı olabilirsem ne mutlu bana.
Çince öğrenebilmek için pinyin yönetimi iyi anlamak gerekiyor. Ayrıca kelimelerin nasıl tonlandığını tek tek ezberlemek yerine kelimeleri duyulduğu gibi söylemeye çalışmak Çince öğrenmeyi hızlandırıyor. Çince öğrenme nedeni de karakterler için ne kadar emek verilmesi gerektiğini belirliyor.
Çince öğrenmeyi planlıyor; ama neye nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız, veya bir süredir Çince öğrenmeye çalışıyor; ama istediğiniz gibi ilerleme katedemediğinizi düşünüyorsanız bu yazıda size yardımcı olabilecek ipuçları bulabileceğinize inanıyorum.
Pinyin Yöntemi
Çince öğrenmek ,bizim gibi ana dili Çince olmayanlar için pinyin ile başlıyor. Çinli ilkokul çocuklarına da Çince karakterlerden önce pinyin öğretiliyor.
Pinyin(Çince: 拼音) Çince’de adına karakter denilen şekillerin latin harfleri ile yazılmış şekline deniyor. Binlerce karakterin herbiri için latin harfleri ile bir karşılığı var.
Harfleri kullanmaya alışkın olan bizim gibi kişiler için pinyin öğrenmek çok kolay. Pinyin’de kullanılan harfler, İngilizce alfabedeki harflerle aynı. Harflerin okunuşları İngilizce’den farklı. Ben Çince çalışırken bir iki hafta için pinyini doğru tonda okumaya başlamıştım. Sizin de bu kadar çabuk Pinyin’i öğrenebileceğinizden hiç şüphem yok.
Dört Farklı Tonlama
Çince’de dört farklı tonlama olduğunu birçok yerde duymuş veya bizzat görmüş olabilirsiniz. Dört tonlamadan kasıt pinyin kullanarak latin harfleri ile yazılan karakterlerin üstüne birtakım çizgiler ekleyerek yazıların doğru bir şekilde okunabilmesini sağlama tekniği. Bazı karakterler aynı harflerle yazılsa da farklı şekilde söylenmesi gerekiyor ki o Çizgiler bu farklı kavrayabilmeyi sağlıyor.
Dört farklı tonlama konusu başlangıç aşamasında olan birçok kişinin en korktuğu konulardan biri. Ben de Çince öğrenmeye yeni başladığım sıralarda dört farklı tonlamanın Çince’yi çok zor bir hale getirdiğine inanmıştım.
Tonlama konusunda yaptığım hatadan bahsedeyim. (Zannediyorum çoğunuz benim yaptığım hatayı yapmıştır.)
Çince öğrenmeye başladığım sırada harfleri yazmakta zorlanmadım normal olarak; ama dört farklı tonlamayı öğrenebilmek için harflerin üstünde tonlamayı belirten Çizgileri ezberlemeye çalıştım. Demek istediğim pinyin ile yazdığım her karakterin nasıl okunduğunu ezberleme çabasına girdim. Yetmedi! Tonlamalar ile ilgili Çinliler’in dahi bilmediği kuralları öğrenmeye çalıştım.
İlk iki ay yatıp kalkıp pinyin ve tonlama öğrenmeye çabaladım. Ama öğrendiğim, aslında ezberlediğim, hemen her şeyi birkaç gün içinde unuttumu görmek Çince konusunda hevesimi kırmaya başladı. Çince öğrenmeye yeni başlayan birçok kişi benim yaptığım hatanın aynısını yapıp Çince’ye “öğrenilemez” yaftasını yapıştırmayı tercih ediyor.
Ben tersini yapıp Çince çalışma yöntemimi değiştirmeyi tercih ettim. O zamanlarda Çin’de olmam bu değişikliği daha hızlı bir şekilde yapabilmemi sağladı.
Benim kendime uyguladığım ve size de tavsiye ettiğim yöntem şu: Farklı kelimelerin nasıl tonlandığını tek tek ezberlemek yerine duyduğunu aynen söylemeye çalışmak. “Eğer duyduklarımı söyleyebilirsem Çince’yi konuşabilirim” dedim kendi kendime ve tonlama ezberi yapmayı bırakıp Çinliler’i dinlemeye başladım.
Duyduklarımı papağan gibi tekrar ettikçe ve konuşmaya çabaladıkça Çince’yi konuşabilmeye başladığımı farkettim. Bu da benim Çince konuşma konusunda kısa zamanda çok ilerlememi sağladı.
Çince Karakterler
Çince’yi yazmak için kullanılan şekillerin herbirine karakter deniyor. Bu karakterler de dışarıdan bakan kişiler için hiçbir şey ifade etmiyor. 29 tane harfle her şeyi yazabiliyorken binlerce karakteri öğrenme çabasısının zaman kaybından ibaret olduğunu düşünenler olabilir.
Çince karakterlere ayıracağınız zaman bence Çince ile ne yapmak istediğiniz ile alakalı. Çin’de üniversite okumak isteyenler karakterlerin elle nasıl yazıldığını öğrenmek zorunda. Çinliler ile sadece bilgisayar ve telefonda Çince yazışabilmek için kullanmayı düşünenler için pinyin ile bilgisayarda karakterleri yazabiliyor olmak yeterli. Sadece Çince konuşmak isteyenler ise karakterleri öğrenmek için hiç zaman harcamadan dahi istedikleri seviyeye gelebilirler.
Birçok kişi karakterlerin kolaydan zora öğrenim sırası olabileceğini düşünüyor. Ama karakterler sınıflandırılırken öğrenim kolaylığına göre değil, kullanım sıklığına göre sınıflandırılıyor. Yani dışarıdan bakıldığında sanki zormuş gibi görünen bir karakter aslında günlük hayatta çok kullanılan karakterlerden biri olabiliyor.
Ben Çince’ye ilk başladığım zamanlarda bazı arkadaşlarımın “yeni başlayan kişilere neden böyle zor karakterleri öğretiyorlar” benzeri cümleler kurduğunu duymuştum. Az önce dediğim gibi, önemli olan karakterin nasıl yazıldığı değil, ne kadar sıklıkla kullanıldığı.
Günlük hayatta 1000-2000 karakterin çok sık kullanıldığını söylüyorlar. Bence ilk başlayanlar az kullanılan karakterlerle vakit harcamak yerine, en sık kullanılan karakterleri öğrenmeye çabalayarak Çince öğrenirken alacakları verimi arttırabilirler. Türkiye’de bazı sitelerde bu karakterleri içeren birtakım kartlar satılıyor. İşin başında olanlara bu kartlar çok yardımcı olabilir.
Çince Konuşmak
Şu an İngilizce veya bir başka yabancı dili konuşabiliyorsanız bir yabancı dili konuşabilmenin bol bol konuşmakla, başka bir deyişle bol bol pratik yapmakla doğru orantılı olduğunu biliyorsunuzdur. Çince konuşmayı öğrenebilmek için de yapılması gereken aynı.
Ben Çince’yi Çin’de öğrendim. O nedenle her yerde pratik yapma şansım oldu. Çin’e ilk geldiğimde Çince tek cümle bile söyleyemediğimi hatırlıyorum. Bu kadar az Çince bilerek sokakta Çince konuşmaya çalışmak tahmin edersiniz ki çok zordu.
Özellikle tren istasyonu gibi kalabalık yerlerde iki kelimeyi biraraya getirebilmek için çoğu kez sırtımdan ter aktığına şahit oldum. Çince’yi tam olarak konuşamıyor olmak yetmezmiş gibi, çevredeki insanların bakışları ve zaman zaman gülüşmeleri konuşmayı çok daha stresli bir hale getirdi. Konuşmaya çalışırken korku azaldıkça konuşma yetim gelişti ve yavaş yavaş bu günlere gelmeyi başardım.
Çince öğrenmek için Çin’e gitme durumu olmayanların dışarıda iken pratik yapma şansı pek yok. Burada yola çıkarak “Çin dışında Çince konuşmak öğrenilemez” sonucu çıkmasın. İnternet sayesinde artık online olarak Çince dahil her dilin pratiği yapılabiliyor. Yazının başlarında bahsettiğim iTalki sitesi pratik yapmaya en çok olanak tanıyan site. Bence göz atmaya değer.
Sonuç
Çince’ye sıfırdan başlayıp akıcı bir şekilde konuşabilir hale gelmiş birisiyim. Bunun nedeni ne çok zeki olmak, ne de başka bir şey. Çince’ye karşı önyargıları bir kenara bırakıp Çince’yi olduğu gibi kabul etmek bu işin anahtarı. Gereken emeği doğru bir şekilde verdikten sonra Çince öğrenmeye başlayanların Çince’yi öğrenememeleri için hiçbir sebep yok.
Ne zaman Çince okuduğumu söylesem benzer tepkiler alıyorum: “Neden? Çince çok zor değil mi?” Ben de daima şu cevabı veriyorum: “Başka herhangi bir dili öğrenmek ne kadar zorsa Çince de o kadar zor.” Alfabesinde 5000 harf olduğunu duyanlara aslında bir alfabe olmadığını söyledikten sonra da aynı şekilde açıklamaya devam ediyorum genelde. Çincenin, her dil gibi, “zor” ve “kolay” yanları var ancak bunlardan daha önemlisi tabii ki öğrenme isteği ve azmi. Biraz da dilbilgisinin sadeliğine odaklanalım, değil mi? 🙂
Çince öğrenirken şimdiye kadar etkisini en hızlı gördüğüm metot kesinlikle Çin Edebiyatı hocamın öğrettiği kısa metinleri önce sesli okuma sonrasında ise ezberleme metodu. Metin ezberlemek dilin her alanında akıcılığa müthiş bir katkı sağlıyor.
Çince öğrenenlere mutlaka Pleco sözlük uygulamasını tavsiye ediyorum, kolayca kelime kartları bile oluşturabiliyorsunuz. Cümle çevirilerine gelince ise tabii ki Baidu Çeviri açık ara önde. Uygulamasını indirirseniz birçok uygulamaya has özelliğini de kullanabilirsiniz. Çinli arkadaşlar edinmek için Tandem uygulamasını öneririm. italki’yi de çok duydum ve kesinlikle Çin’e gitmenin pek mümkün olmadığı şu dönemde konuşma pratiği için başvurulabilir.
Mesajınız için çok teşekkürler. Karakterleri sadece tanımak, görünce okuyabilmek ve bilgisayarda yazabilmek isteyenler için kelime kartları çok önemli. Bahsettiğiniz gibi uygulamalar bu kartları hazırlamayı kolaylaştırıyor. Bu da hem zamandan tasarruf sağlıyor, hem de karakter öğrenme aşamasını daha eğlenceli bir hale getiriyor.