Çin deyince Türkiye’de çoğu kişinin aklına çok ucuz bir yer geliyor. Bundan 20 sene önce Çin gerçekten çok ucuz bir yerdi; ama artık Çin’de yaşam Türkiye’dekinden çok pahalı bir hale geldi.
Çin, genel itibariyle Türkiye’den daha pahalı. Çin’in en pahalı olduğu yerlerin başında evler geliyor. AVM’ler ve Restoranlardaki fiyatlar da Türkiye’den yüksek. Çin malı teknoloji ürünleri ise Çin’de daha ucuz.
Çin’in Türkiye için çok pahalı bir hale gelmesinin en önemli nedenlerinden biri Çin para birimi yuanın Türk lirası karşısında aşırı derecede değer kazanması. Bu durum Çin içindeki ürünlerin de pahalılaşmasıyla birleşince Çin, Türkiye için çok daha pahalı bir yer haline geldi.
Aşağıdaki grafikte Türk lirası’nın Çin yuanı karşısında son 10 yılda nasıl değiştiğini görebilirsiniz.
Uzun yıllardır Çin’de yaşayan biri olarak farklı yerlerdeki fiyatlar hakkında size bilgi vereyim. Çin’in pahalı bir yer olup olmadığına siz karar verin.
Ev Fiyatları
Çin’de ev fiyatları aklın alamayacağı kadar yüksek. Özellikle büyük şehirlerde. Şanghay‘dan örnek vereyim. Bugün Şangay’da evlerin metrekare fiyatları 2.900 ile 13.500 dolar arasında değişiyor.
Nüfusu birkaç milyon olan küçük şehirlerde metrekare fiyatları ise 2300 ile 3800 dolar arasında seyrediyor.
Kasaba düzeyindeki yerleşim yerlerinde dahi evler 600 ile 1000 dolar düzeylerindeki metrekare fiyatlarıyla satılıyor.
Ev kiraları söz konusu olduğunda fiyatlar biraz daha insancıl düzeyde. Şanghay gibi büyük şehirlerin merkezlerinde odaların aylık kirası 600 dolar civarlarında olabiliyorken, şehir dışlarında veya diğer şehirlerde 300-500 dolar ödeyerek 70-80 metrekare büyüklüğündeki evler kiralanabiliyor. Küçük kasabalarda ise 100 dolara 100 metrekare civarında ev bulunabiliyor.
Okul Ücretleri
Devlet okulları Çin’de ücretsiz değil; ama ücretsiz sayılır. Ama özel okullar deyince işin rengi farklı.
Özel okullar Çin’de ikiye ayrılıyor. Birincisi sınıflarda az öğrenci ve daha az ödev verilen, sıradan özel okullar. Bir diğeri de genel olarak farklı müfredatı takip eden, çok pahalı özel okullar.
Sıradan özel okulların fiyatları kısmen daha makul seviyede; ama yine de Türkiye’deki birçok özel okuldan daha pahalı. Bu okulların yıllık ücretleri 3000 ile 6000 dolar arasında değişiyor.
Adına International school denilen, yabancı dil eğitimine ağırlık veren okulların fiyatları ise yıllık 10000 dolardan başlıyor. Yıllık ücreti yaklaşık 40000 dolar ücreti olan okullar dahi var.
Elektronik Eşyalar
Elektronik eşyalardan kasıt Çin malı ürünler ise fiyatlar çok yüksek değil. Başta Çin malı telefonlar olmak üzere çoğu ürün Türkiye’den gözle görülür miktarda ucuza satılıyor.
İthal ürünlerde ise durum biraz farklı. Önceki yıllarda Çin’deki ithal ürünlerin fiyatları Türkiye’deki ürünlerle çok benzerdi. Ama Türkiye’de vergilerin artması ve liranın değer kaybetmesi nedeniyle Çin’deki ithal ürünler Türkiye’ye oranla daha ucuz olmaya başladı. Ama fark yine de çok fazla sayılmaz.
Alışveriş Merkezleri
Çin’deki alışveriş merkezleri, anlayamadığım bir şekilde pahalı. Daha önce adını dahi duymadığım küçük markaların ürünleri bile Türkiye’dekilerden çok pahalıya satılıyor.
Kıyafetlerle ilgili basit bir örnek vereyim. Çin’deki alışveriş merkezlerinde en sıradan kıyafetler 30-40 dolara satılıyor. Türkiye’de bu fiyatın altına alınabilecek çok çeşit kıyafet bulunabiliyor.
Çin’de ucuz kıyafetler alışveriş merkezleri dışındaki küçük esnaf mağazalarında bulunabiliyor. Bu mağazalardaki fiyatlar Türkiye’deki küçük mağaza fiyatlarıyla çok benzerlik gösteriyor.
Market Ürünleri
Türkiye’de dana etinin kaç paraya satıldığını pek bilmiyorum; ana Çin’deki marketlerde 1 kilo dana eti 9USD civarında bir fiyata satılıyor. Mahalle kasaplarında fiyatlar biraz daha ucuz.
Meyve-sebze konusunda Çin’deki fiyatların Türkiye’ye oranla çok daha pahalı olduğunu da söylemem lazım. En basitinden portakal, mandalina veya elma gibi meyvelerin fiyatı Türkiye’nin iki-üç katı.
Süt ürünleri deyince Çin’de akla kutu süt veya tatlı yoğurtlar geliyor. 1 litre kutu sütün Çin’deki fiyatı 1.5 dolardan başlıyor. Zannediyorum bu fiyat da Türkiye’dekilerden çok daha pahalıdır.
İyi peynir Çin’de tahmin edilebileceğinden çok daha pahalı. Diyebilirim ki Çin’de iyi kalite beyaz peynir veya tulum peynirin fiyatı Türkiye’deki benzer peynirlerin neredeyse 10 katı. Bunun nedeni peynirin Çin kültürünün bir parçası olmaması ve iyi peynirlerin tamamen ithal olması.
Ulaşım
Benzinin Çin’deki fiyatı Türkiye’deki ile benzer. Şu sıralar Çin’de benzinin litresi bölge ve benzin çeşidine göre farklılık göstermekle birlikte 1 ile 1.2 dolar arasında değişiyor.
Çin’deki otoyol ücretleri Dünya’nın en pahalılarından biri. Çin’de otoyol ücretleri kilometre başına belirleniyor. Eyalet içi otoyollarda genel olarak kilometre başına 0.05 dolar, eyaletlerarası otoyollarda ise yaklaşık 0.08 dolar ödeniyor.
Şehir içi toplu ulaşım Çin’de ucuz. Otobüs biletleri 0.15-0.3 dolar arasında değişirken, metro ücretleri ise 0.6 dolar arasında 1 dolar dolaylarında oluyor. Metrolarda en çok parayı şehrin uzak bölgelerine giden yolcular ödüyor.
Restoranlar
Yemek yemek de üstte belirttiğim pek çok yer gibi Çin’de Türkiye’ye oranla daha pahalı. Çin’deki esnaf lokantaları ucuz. Yaklaşık 2.5 dolar karşılığında bir porsiyon yemek yenilebiliyor.
Alışveriş merkezlerindeki veya iyi restoranlar benzer düzeyde Türkiye’de bulunan restoranlardan pahalı. Bu tip restoranlarda kişi başı bir öğün yemek yemenin maliyeti 15 dolardan başlıyor. Et yemekten hoşlananlar ise 30 doların altına kolay kolay masadan kalkamıyor.
Sağlık Hizmetleri
Çin devlet hastanelerinde muayene ücreti çok ucuz. Birçok hastanede 1 dolara doktora görünülebiliyor. İlaçlar da genel olarak uygun fiyatlı. Ama Çin’deki sigorta sisteminin birçok hastalığı tamamen kapsamaması nedeniyle ciddi hastalıkların tedavisi çok pahalı olabiliyor.
Özel hastaneler tıpkı özel okullar gibi ikiye ayrılıyor. Bunların arasından sıradan özel hastaneler devlet hastanelerinden biraz daha pahalı. Hastanelerin standartları da devlet hastanelerine çok benzer.
Şanghay gibi büyükşehirlerde bulunan ve adına International Hospital denilen özel hastaneler ise beş yıldızlı otel konforunu sunduğu için akla gelebileceğinden çok daha pahalı.
Doktorların çoğunluğunun Çinli olmadığı bu hastanelerde yalnızca muayene ücreti 230 dolar düzeylerinde seyrediyor. İlaçlar, testler derken basit bir muayene 400 dolara mal olabiliyor.