Çinliler hayatın her kademesinde arkadaşlık ilişkilerine çok önem verirler. İş ilişkileri kurarken de önce arkadaşlık bağlarını kuvvetlendirmeye dikkat ederler. Bir yabancı olarak Çinliler ile arkadaşlık kurmaya çalışırken onların hangi konuları konuşmaktan hoşlandıklarını, hangi konulardan haz etmediklerini bilmek gerekiyor.
En basitinden halk arasında “ülkeyi kurtarmak” olarak da bilinen siyasi içerikli günlük konuşmalar Çinliler üstünde tamamen olumsuz bir etki bırakabilir. Spor, bilhassa futbol da Çinliler’in çoğunun ilgi alanı değil.
“Siyaset ve spor konuşmayacaksak geriye ne kaldı?” diye soranlar için Çin’deki kendi gözlemlerime dayanarak bu yazıyı yazdım.
Politika
Türkiye’de büyük çoğunluk politika konusunda girmeden günü geçirmiyor. Çin’de ise durum tam tersi. Çinliler’in tamamına yakını hiç politika konuşmaz. Çin’in yönetim biçimi onları politik konuların dışında kalmaya itiyor olabilir. Çinliler ilişkileri zedelememek adına politika konusuna hiç girmemek en doğrusu.
Çinliler her ne olursa olsun genel olarak ülkeleri ve liderleriyle gurur duyarlar ve liderlerinin dediklerini mutlak doğru olarak kabul ederler. Bu gelenek asırlardır Çin’de bu şekilde yerleşmiş. Zaman zaman milliyetçiliğin dozunu kaçıranlar olabiliyor; ama bu konuda eleştirel bir dilden kaçınmakta yarar var.
Kültürel Farklılıklar
Çin ile Türkiye arasında kültürel anlamda bazı benzerlikler olsa da farklılıklar azımsanmayacak kadar çok. Birçok kişi gördükleri farklılıklara dayanarak Çinliler’in birçok şeyi yanlış yaptığını düşünür ve onlara kendi kültürlerini anlatmaya başlar.
Çinliler binlerce yıldır aynı topraklarda yaşadıklarından Çin kültürü diğer kültürlere oranla daha homojen bir şekilde bugüne kadar gelmiş. Birçok Çinli bir yabancı görünce kültürel farkları konuşmaktan keyif alır; ama bu konuşmalar sadece yüzeysel olarak farklılıklardan bahsetme noktasında kalır. Farklı kültürleri yargılamak veya farklı kültürlerden bir şeyler öğrenmek yerine her şeyi olduğu gibi kabul ederler.
Din
Çin’de hiç konuşulmaması gereken konulardan biri. Bazı kişiler Çinliler ile karşılaştıklarında ilk olarak kendi dinlerini anlatmaya çalışırlar. Oysa ki Çinliler’in çok büyük bir çoğunluğu dinlerin her birine karşı tarafsız bir tutum içindedirler. Dinleri reddetmezler, ama dinlerin detaylarını öğrenmeye ilgi dahi göstermezler.
Aşağıdaki fotoğrafta farklı dinlere inanan Çinliler’in dağılımını göreceksiniz.
Müslümanlıkla ilgili Çinliler’in çoğunun tek bildiği müslümanlarun domuz eti yemediği. Eğer Çinliler’e bir Müslüman dininden dolayı domuz eti yemediğini söylerse Çinliler söylenenleri olduğu gibi kabul eder ve dinle ilgili başka soru kolay kolay sormaz.
Spor
Türkiye’de en politika kadar spor, özellikle de futbol konuşulur. Çin’de her geçen yıl futbolun popülerliğini arttırdığı, hele Dünya Kupası zamanında Çin’in hiç tahmin edilemeyecek şekilde bir futbol ülkesine dönüştüğü söylenebilir; ama bu durum Çinliler’in uzun uzadıya futbol konuşmaya başladıkları anlamına gelmiyor. Çin futbolu üstüne konuşmaya çalışsanız dahi uzun soluklu bir sohbet şansı çok düşük.
Çinli gençler NBA’e çok ilgi gösteriyorlar; ama Avrupa basketbolu hakkında neredeyse hiçbir şey bilmiyorlar.
Spor konuşmadan duramayanlar olimpiyatlardan bahsetmeyi deneyebilirler. Birçok Çinli olimpiyatlarda madalya alan sporcuların adını bilmez; ama hangi dallarda altın madalya aldıkları hakkında bilgi sahibidir.
Türkiye
Çinliler’in diğer ülkelerle ilgili bilgileri genel olarak kalıplaşmış bilgilerden ibarettir. Birçok kişi Türkiye’nin tam olarak nerede olduğunu dahi bilmeyebilir. Ama ülkelerin güzelliklerinden, yemek kültüründen konuşmaktan keyif alırlar.
Türkiye, birkaç yıl önce Çin’de çok popüler olan bir şarkı nedeniyle Çin’de “romantik Türkiye” olarak anılmaya başlandı. Şarkının bir bölümünde geçen “Seni romantik Türkiye’ye götüreyim?” sözü Türkiye’nin imajına ciddi katkı sağladı.
“Romantik Türkiye” kavramından yola çıkarak Türkiye’nin doğal güzelliklerinden, Nevşehir’deki balon turlarından, Ege Denizi’nden, Türkiye’nin hem Asya’da hem Avrupa’da yer almasından bahsederek uzun süre Çinliler ile sohbet edilebilir.
En sevdiğim yönlerinden biri de bu eğitim ve ticaret konuşmak.
Malum ülkemizde politika, din, futbol ve askerlik muhabbetinden başka bir şey yok.
Eğitimden, başarılardan konuşmayı çok severler gerçekten. Küçük yerlerde bana Çin tarihinden bir şeyler anlatan yaşlılara da denk geldim birçok kez.