Çin, hepimizin bildiği gibi Dünya’nın en kalabalık ülkesi. 2021’de yapılan en son nüfus sayımında Çin nüfusunun 1.4 milyara ulaştığı ortaya çıktı. Türkiye’nin nüfusunun 80 milyon olduğunu varsayarsak Çin’deki nüfusun Türkiye’dekinin 17 katı olduğu sonucuna varabiliriz.
Çin’deki en kalabalık şehirler Şanghay, Pekin ve Chongqing. Bu üç şehirde 80 milyondan fazla kişi yaşıyor. Çin’in en kalabalık eyaleti Guangdong ise 100 milyondan fazla kişiye ev sahipliği yapıyor.
Aslında Çin, bu nüfusu kaldırabilecek kadar büyük. Çin’in kapladığı alan Türkiye’nin 13 katı büyüklüğünde. Ama nüfus yoğunluğu bölgelere göye büyük farklılık gösteriyor.
Çin’in en gelişmiş kısımları Çin haritasının doğu ve güneydoğu kısımları. Bu nedenle en kalabalık Çin şehirleri ve eyaletleri de genel olarak bu bölgelerde yer alıyor.
Çin’in En Kalabalık 10 Şehri
Burada bahsedilen rakamlar şehir merkezi ve çevresinin toplamıyla elde edilen rakamlardır. Sadece şehir merkezleri baz alındığında ortaya çıkan rakamlar farklılık gösterebilir.
Çin sitelerinde öğrendiğim kadarıyla Çin’deki en kalabalık on şehir: (Kaynak:91u)
| Sıra | Şehir | Nüfus |
|---|---|---|
| 1 | Chongqing | 36 milyon |
| 2 | Şanghay | 24 milyon |
| 3 | Pekin | 22 milyon |
| 4 | Chengdu | 19 milyon |
| 5 | Guangzhou | 19 milyon |
| 6 | Tianjin | 15 milyon |
| 7 | Shenzhen | 13 milyon |
| 8 | Wuhan | 11 milyon |
| 9 | Harbin | 11 milyon |
| 10 | Shijiazhuang | 11 milyon |
Çin haritasında burada adı geçen şehirlerin yerlerini bilmeyenler olabilir. Onlar için Çin haritası üstünde bu büyük metropol şehirleri gösterip aşağıya koydum:
Çin’deki kalabalık şehirler tabii ki burada göründüğüyle sınırlı değil. Buradakiler sadece ilk on. İşin gerçeği Çin’de 600’den fazla şehir var ve bu şehirlerin 100’den fazlasında bir milyondan fazla kişi yaşıyor.
Adı geçen en kalabalık on şehre kısa kısa değineyim:
1- Chongqing
Çin’i tanımayan birçok kişi Chongqing şehrini bilmiyor. Haritadan da göreceğiniz gibi Chongqing, Çin’in en bilinen şehirleri Pekin ve Şanghay’a çok uzak mesafede yer alıyor.
Chongqing, herhangi eyalete bağlı olmayan dört şehirden biri. Bulunduğu orta güney bölgesinin en gelişmiş şehri olması Chongqing’i çok göç alan bir şehir haline getiriyor. Bu da nüfusa yansıyor.
Chongqing’in toplam nüfusu açık ara birinci olsa da şehir merkezi nüfusu Şanghay’ın gerisinde.
2- Şanghay
Çin deyince akla gelen ilk şehirlerden biri hiç kuşkusuz Şanghay. Çin ekonomisinin kalbi Şanghay’da 25 milyon kişi yaşıyor.
Şanghay’ın bir eyalete bağlı olmaması Şanghay’ı çevresindeki illerden ayırıyor ve farklı bir sınıfa koyuyor.
Şanghay doğal güzellik bakımından çok özellikli bir şehir değil. Ama Şanghay’daki dev firmalar Şanghay’ın ekonomik anlamda öncü olmasını sağladı. En bilinen firmalardan Tesla’nın Çin fabrikası Şanghay’da yer alıyor.
3- Pekin
Çin’in başkenti Pekin kuzey Çin’in şüphesiz en önemli şehri. Pekin’i Pekin yapan şehrin binlerce yıllık tarihi ve tıpkı onlarca hanedan gibi bugünkü Çin’in de başkenti olması.
Özellikle kuzeydeki civar eyaletlerde yaşayan pekçok kişi daha iyi bir hayat umuduyla Pekin’e göç ediyor.
4- Chengdu
Chengdu, Türkiye’de pek tanınan bir yer değil. Orta güney Çin’in Chongqing’den sonra ekonomik anlamda en önemli şehri.
Chengdu, Çin’in sembol hayvanı pandaların anavatanı. Görülmeye değer doğasıyla da tanınıyor.
Chengdu’nun nüfusunun çokluğunun nedenleri arasında Chengdu’nun Sichuan Eyaleti’nin başkenti olması ve Chongqing şehrine olan yakınlığı geliyor. Sichuan’in lokomotifi konumundaki şehir çevre illerden çok göç alıyor.
Pandemi öncesinde Türkiye’den Chengdu’ya uçuşlar başlamıştı; ama pandemiden sonra uçuşlar durduruldu. Bu uçuşların asıl amacı bölgede yaşayan Çinli turistleri Türkiye’ye getirebilmekti.
5- Guangzhou
Çin ile ticaret yapan hemen herkesin adını bildiği şehirlerin başında Guangzhou geliyor.
Guangzhou, bulunduğu Guangdong Eyaleti’nin başkenti olması nedeniyle çok önemli.
Pandemi öncesinde İstanbul’dan Guangzhou’a Türk Hava Yolları’nın her gün uçuşu vardı. Pandemi sonrasında uçuşlar azaltıldı; ama durdurulmadı. Şu an Türkiye’den Çin’e tek direk uçuş İstanbul-Guangzhou arasında yapılıyor.
6- Tianjin
Çin’i iyi tanımayanların pek bilmediği şehirlerden bir diğeri de Tianjin. Herhangi bir eyalete bağlı olmayan Tianjin’in kalabalık olmasının sebebi Tianjin’in konumu ve sahip olduğu liman.
Tianjin, Pekin’in doğudaki komşusu. Pekin’in denize kıyısı olmaması nedeniyle Pekin taraflarına gelen gemilerin hepsi Tianjin limanına yanaşıyor. Bu da Tianjin’in ekonomik olarak gelişmesini ve devamlı göç almasını sağlıyor.
7- Shenzhen
Shenzhen, Çin’den ithalat yapanların yakından tanıdığı şehirlerden biri. Guangdong Eyaleti’nde başkent Guangzhou’un hemen yanı başında yer alıyor.
Shenzhen’in konumu şehri ekonomik anlamda çok önemli bir yere getiriyor. Şehrin batısında Guangzhou, güneyinde de Hong Kong bulunuyor. Yani Hong Kong’dan Çin anakarasına giriş yapan veya Çin anakarasından Hong Kong’a gönderilen ürünler illa ki Shenzhen’den geçiyor.
8- Wuhan
Wuhan adını duyunca herkesin tüylerinin diken diken olduğunu biliyorum. Pandemi öncesine kadar Wuhan Çin dışında pek tanınmazdı. Pandemi sonrasında da tanımayanın olmadığı bir yer hale geldi.
Wuhan’ın birçok eyaletin bağlantı noktasında yer alması şehrin ekonomik anlamda kalkınmasını sağladı.
Wuhan, başkenti olduğu Hubei Eyaleti’ndeki diğer illerden ve çevredeki diğer eyaletlerden devamlı olarak göç alıyor.
9- Harbin
Harbin, iklimi Erzurum gibi soğuk olan Heilongjiang Eyaleti’nin başkenti. Şu an için en kalabalık şehirler arasında ilk onda olmasına rağmen ilerleyen yıllarda yerini kaybetmesi muhtemel.
Harbin’in kalabalık olmasının nedeni çevre illerin ekonomik anlamda çok yetersiz olması ve buralarda iş bulamayan birçok kişinin Harbin’e yönelmesi.
Son zamanlarda ortaya çıktı ki Harbin’de nüfus artık eskisi gibi artmıyor ve her geçen yıl daha çok genç Çin’in güneyindeki şehirlere göç ediyor.
10- Shijiazhuang
Shjiazhuang, Çin dışında çok bilinen bir şehir değil. Birçok kişi şehrin adını okumakta dahi çok zorlanıyor.
Shjiazhuang, ekonomik anlamda çok üst düzeyde olmasa da şehrin Pekin’e yakınlığı ve Hebei Eyaleti’nin başkenti olması şehrin kalabalık olmasını sağlıyor.
Çin’in En Kalabalık 10 Eyaleti
Çin anakarasında 27 tane eyalet var. Bu eyaletlerin bazıları birçok büyük ülkeden dahi kalabalık.
Çin’deki en kalabalık beş eyalet: (Kaynak:haoword)
| Sıralama | Eyalet | Nüfus |
|---|---|---|
| 1 | Guangdong | 126 milyon |
| 2 | Shandong | 102 milyon |
| 3 | Henan | 100 milyon |
| 4 | Jiangsu | 85 milyon |
| 5 | Sichuan | 84 milyon |
| 6 | Hebei | 75 milyon |
| 7 | Hunan | 67 milyon |
| 8 | Zhejiang | 65 milyon |
| 9 | Anhui | 61 milyon |
| 10 | Hubei | 58 milyon |
Farkettiniz mi bilmiyorum; ama Çin’deki en kalabalık beş eyaletin her birinin nüfusu Türkiye’den fazla ki Türkiye’nin nüfusu hiç de az sayılmaz.
Hiç üşenmeden en kalabalık on eyalette toplam kaç kişinin yaşadığı nı hesapladım. Bu tablodan yola çıkarap gördüm ki bu eyaletlerde toplam 823 kişi yaşıyor. Başka bir deyişle 1.4 dört milyarlık Çin nüfusunun %58’i 27 eyaletin 10 tanesinde yaşıyor.
Nüfusun nerelerde çok yoğun olduğunu anlayabilmek için eyaletlerin yerine haritada bakmakta yarar var. Çin haritası üzerinde en kalabalık eyaletlerin yerini ve nüfuslarını gösterdim. Bu harita zannediyorum nüfusun Çin’de nederece dengesiz dağıldığı hakkında fikir verecektir.
Doğrusunu söylemek gerekirse Çin’in en kalabalık şehrinin Chongqing olduğunu tahmin edemezdim, ben Şanghay olduğunu sanıyordum. Oradayken Huangpu nehrini ve Şanghay’ın o meşhur manzarasını izleyen insanları görünce yaşadığım şoku hatırlıyorum da, işte o zaman durup “Çin gerçekten çok kalabalık” demiştim. Pekin’deki bir tren istasyonunda ise ikinci şoku yaşamıştım. İnsan severler için canlılık demek olsa da listedeki şehirlerde kaç yıl yaşayabilirim, bilmiyorum 🙂
Şehir merkezi nüfusu açısından en kalabalık şehir yine Şanghay. Chongqing, çok daha geniş alana yayılmış bir şehir. Çevre ilçelerde yaşayanlar eklenince nüfus çok fazla görünüyor. Bu dev şehirler her ne kadar insana yaşanılmazmış gibi gelse de bu şehirlerin bağımlılık yapan tarafları da var. Çok büyük şehirde yaşamaya bir şekilde alışanlar kolay kolay oradan ayrılamıyor.
Bence iş; şehirleri aşmış ve ülke içinde anlamsız hale gelen eyalet sınırlarını da düşünürsek nüfusları incelerken BÖLGE (ALAN) daha çok dikkate alınmalı. Bu durumda Çin deyince nüfusta ne Congqing ne Şanghay ne de Pekin öne çıkar. Asıl öne çıkan Pekin ile Tiencin’i bir saymama rağmen Şenzen merkezli Hong Kong ile Guangzhou arasındaki metropol alandır. Bunun en güzel örneklerini Osaka, Tokyo, Newyork metropol alanları olarak da görüyoruz. İstanbul için de aslında aynı şey geçerli bence. Lüleburgaz-Çorlu-İstanbul-Gebze-İzmit-Adapazarı hattı da metropol alandır. Resmi rakamlara göre de 20 Milyon nüfusa sahiptir. Gerçek nüfusu bilemiyorum. Enflasyon yüzde 45 iken 19,5 tahmin eden TÜİK ne kadar güvenilirdir? İleride daha da birleşerek Bursa ve sonra Eskişehir bu daireye girecek gibi duruyor.
Ayrıntılı yorumunuz için çok teşekkürler.
Shenzhen ve Guangzhuo’da bahsettiğiniz gibi bir metropol alanı üstüne çalışıyorlar diye biliyorum. Bunun için de bölge içindeki kişilerin bir uçtan öbür uca bir saatte gidebilmesi için yeni hızlı tren hatları yapıyorlar.
Eyalet sınırları özellikle doğuda artık çok belirgin değil; ama eyaletlerin yönetimdeki önemi aynen eskisi gibi devam ediyor. O nedenle farklı eyaletleri birarada gösterecek nüfustan bahsetmeleri çok olası görünmüyor.