Lenovo’nun Çin merkezli dev bir teknoloji firması olduğunu hepimiz biliyoruz. Özellikle dizüstü bilgisayarlar konusunda Lenovo Dünya’da hatırı sayılır bir öneme sahip. 1984’te Çin’in ekonomik anlamda çok zor günler geçirdiği bir dönemde kurulan Lenovo’nun Dünya’nın en en büyük bilgisayar üreticilerinden biri haline gelmesinde en büyük pay hiç kuşkusuz firmanın kurucusu olan Liu Chuanzhi’ya ait.

Çoğumuzun adını bile duymadığı Liı Chuanzhi ile ilgili küçük araştırmalar yapıp bulduğum bilgileri bu yazıda derledim. Bana göre başarılı insanların hayatlarını öğrenen kişilerin başarılı olma ihtimali artar.

Bugün Çin’de en çok tanınan Çinli işadamlarının çoğu sıradan ailelerden geliyor. Liu Chuanzhi ise biraz farklı. Liu Chunazhi’nin babası uzun yıllar Çin Komünist Partisi’nde aktif olarak çalışmış bir kişi. Bu durum Liu Chuanzhi’nin önünün daha kolay açılmasını sağlamış olabilir; ama Lenovo’nun başarısı tamamen Liu Chuanzhi’nin kararlılığı ve zorluklar karşısında pes etmemesi ile alakalı.

Aile Yapısı

Liu Chuanzhi, 1944 yılında Çin’in doğusunda bulunan Jiangsu eyaletinin Zhenjiang şehrinde Dünya’ya geldi. O dönemlerde babası hem Çin’in en büyük devlet bankalarından biri olan Bank of China’da çalışıyor, hem de gizlice Çin Komünist Partisi‘nde çeşitli görevlerde bulunuyordu.

1949 yılına kadar yaşamları bu şekilde devam etti. 1949 yılında Çin Komünist Partisi’nin zaferi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin resmen kurulmasının ardından ailecek başkent Pekin‘e taşındılar.

Pekin’de Liu Chuanzhi’nın babası asıl işi olan bankacılığa devam etti. Çin Komünist Partisi’ne de resmen katılarak iki ayrı işi resmi olarak sürdürmeye başladı.

Bilgisayarlarla Tanışma

Liu Chuanzhi, 1962 yılında liseden sonra askeri pilot olmak için sınavlara girdi; ama pilotluğa kabul edilmedi. Babasının parti içindeki konumu dahi sonucu değiştirmeye yetmedi.

Bunun üzerine Liu Chuanzhi bugün Xidian University olarak bilinen üniversiteye kaydını yaptırdı ve burada radarlar üzerine eğitim almaya başladı. Liu Chuanzhi’nin bilgisayarlarla tanışması da ilk olarak bu eğitim sırasında gerçekleşti.

Sürgün Yılları ve Kariyerin Son İşi

Liu Chuanzhi, babasının devlet içindeki konumundan aldığı güçle 1966 yılında Çin’deki kültür devriminin kötü bir fikir olduğunu savundu. Bu fikir Liu Chuanzhi’nin dört yıl sürecek sürgün yıllarının başlamasına neden oldu.

Liu, ilk olarak Macao Özel Yönetim Bölgesi’nde bulunan, devlet kuruluşu olan bir çiftliğe, ardından da ağır işler yapmak üzere Hunan Eyaleti’ne sürgün edildi.

1970 yılında sürgünün geri bitmesi ile Liu Chuanzhi Pekin’e geri döndü. Burada bir bilgisayar enstitüsünde çalışmaya başladı ve birkaç bilgisayar geliştirdi.

Birkaç yıl sonra ise kısa adı CAS olarak bilinen Çin Bilim Akademisi’ne geçti(Chinese Academy of Sciences) 1984 yılında kurduğu, adı daha sonra Lenovo olarak anılcak Legend firmasını kurana kadar da burada çalışmaya devam etti.

Lenovo’nun İlk Zamanları

Liu Chuanzhi, 200 bin yuan(bugünkü parayla 31bin dolar) bütçeyle 1984 yılında Legend adlı firmasını kurdu. Firmanın merkezi Pekin’de bulunan 17 metrekarelik bir ofis idi. Liu Chuanzhi’nin birkaç mühendis arkadaşı da Legend’ın kurucu takımında yer aldı.

Liu Chuanzhi’nin dediğine göre o yıllarda Çin’de bir bilim adamı olarak iş kurmaya kalkışmak çok zordu. Çin ekonomisi çok içine kapanıktı ve ekonomi politikaları çok katıydı.

Yıllar sonra yapılan bir röportajda Liu Chuanzhi o dönemler için şu sözleri söyledi: “Planlanmış ve değiştirilemez ekonomik sistemin içine bulanmış durumdaydık. Bu iş için yatırdığımız para çok değildi. Ama başarılı olabilmek için kendi şirket ekonomimizi kendimiz kontrol etmemiz ve kendi insan kaynaklarımızı oluşuturmamız gerekiyordu.”

O yıllarda ekonomi anlamında gerçek bilgi sahibi olan kişilerin çok az sayıda olması Liu Chuanzhi’nin işini çok zorlaştırdı. Çin hükümetinin anti-kapitalist komünist ekonomiyi benimsemiş olması da başarıyı neredeyse imkansız hale getirdi.

80’li yıllar Çin’de hiç kolay olmadı. Ülkenin ekonomik anlamda çok zor durumda olmasına ek olarak o yıllarda ülke içinde yatırım yapan kişilerin büyük çoğunluğunun düşük nitelikli, dürüst olmayan iş adamlarından oluşması özel sektöre güven duyulmamasına neden oldu.

Legend, kurulduktan sonraki ilk yıllarda televizyon ithal etmeye çalıştı. Bu ilk denemenin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından yeni bilgisayar kullanıcılarına kalite kontrol hizmetleri vermeye başladı.

Birkaç yılın ardında IBM bilgisayarlarının Çince karakterlerle çalışabilmesine olanak sağlayan devre kartları geliştirdi. 1990 yılında ise Legend markası adında ilk bilgisayar yapıldı.

Legend, 1990’lı yılların modası dijital saat sektöründe de boy göstermeye çalıştı; ama yaşanan hayal kırıklığının ardından bu sektörden çekildi.

Hong Kong’da Yeni Bir Başlangıç

Liu Chuanzhi ve beraberindeki 5 çalışan, kurdukları şirkete bağlı, Hong Kong’da kurmak istedikleri başka bir şirket için devletten izin aldılar. Bu da Liu’nun 1988 yılında Hong Kong’a taşınmasına neden oldu.

Bu firma da ilk yıllarda Hong Kong’da ciddi maddi sıkıntılarla karşılaştı. Bu da Liu’yu masrafları minimum düzeye indirmeye zorladı. Şirket toplantıları ofis yerine otel odalarında yapıldı. Toplu taşımaya dahi harcanan para kısılarak yürüyerek gidilebilecek yerler için toplu taşımaya binmek yasaklandı.

Legend’in Lenovo adıyla adını Dünya’ya duyurması Hong Kong’da zorluklarla geçen birkaç yılın çok iyi yönetilmesinin sonucu olarak başladı. 1994 yılında Lenovo Hong Kong’da yıllık 30 milyon dolar cirosu olan bir firma haline geldi. Aynı yıl Hong Kong’da halka arz edildi.

2014’de Lenovo, IBM’in bilgisayar donanımı ile ilgili işlerini ve bunlarla alakalı servis hizmetlerini 2.3 milyar dolar karşılığında satın aldı. Bu da Liu Chuanzhi’nin Dünya çapında bir Amerikan firmasının işlerinin bir kısmını satın alan ilk Çinli CEO olarak tarihe geçmesini sağladı.

Öte yandan Lenove birkaç yıl önce Motorola’nın akıllı telefon departmanını da Google’dan 2.9 milyar dolar karşılığında satın aldı.

Bugün Lenovo Dünya’nın en çok bilgisayar satan firmalarından biri. 50.000’den fazla kişinin çalıştığı firmanın yıllık cirosu 50 milyar dolar düzeylerinde. Lenovo ürünleri Türkiye’de mağazalarda ve Trendyol ve Hepsiburada gibi eticaret sitelerinde çok satılıyor. Öte yandan Aliexpress’de de çok fazla Lenovo ürünü var.