Çince Sayılar Nasıl Yazılır? Nasıl Okunur?

Çince’nin olmazsa olmazlarından biri sayılar. Sadece Çince öğrenenler değil, Çinli müşterileri olan kişilerin de Çince sayıları bilmesinde büyük yarar var. Aslına bakılırsa Çince sayılar çok kolay bir şekilde öğrenilebilir.

Çince tek basamaklı sayılar diğer dillerde olduğu gibi sadece kelime öğrenmekle alakalı. İki, üç ve dört basamaklı sayılar da benzer mantıkla öğrenilebilir. Beş basamaklı sayılara geldikten sonra Çince sayılar apayrı bir hal alıyor.

Çince’de her bir sayı Çince karakterelerle yazılabiliyor. Karakterlerle yazılan sayılar resmi belgelerle sınırlı. Günlük hayatta sayılar bildiğimiz şekilde yazılıyor.

0 ile 100 arasındaki Çince sayılar

0’dan 10’a kadar Çince sayıları ve Türkçe okunuşlarını gösteren bir tablo yapıp aşağıya koydum. Bu sayıları öğrendikten sonra Çince 100’e kadar saymak çok basit bir hal alıyor.

Sayı	Çince sayı	Pinyin	Türkçe okunuş
0	零	líng	lin
1	一	yī	ii
2	二	èr	ar
3	三	sān	seen
4	四	sì	sı
5	五	wǔ	vu
6	六	liù	liu
7	七	qī	çii
8	八	bā	baa
9	九	jiǔ	ciu
10	十	shí	şı

Sayıları 10’a kadar öğrendikten sonra 10 ile 20 arasındaki sayılar çok kolay. Bu sayıların mantığı Türkçe ile birebir aynı. Yapılması gereken 10’dan sonra söylenecek sayıyı Türkçe’deki gibi 10 sayısından sonra söylemek. İngilizce’deki gibi 11,12 ve 13 sayılarına özgü bir söyleniş biçimi Çince’de yok.

Aşağıdaki tabloya 10’dan 20’ye kadar Çince sayıları ve okunuşlarını şu şekilde:

Sayı	Çince sayı	Pinyin	Türkçe okunuş
11	十一	shíyī	şıii
12	十二	shíèr	şıar
13	十三	shísān	şıseen
14	十四	shísì	şısı
15	十五	shíwǔ	şıvu
16	十六	shíliù	şıliu
17	十七	shíqī	şıçii
18	十八	shíbā	şıbaa
19	十九	shíjiǔ	şıciu

Çince 20’ye kadar saymayı öğrendikten sonra 100’e ulaşmak yeterince basit çünkü 10 ile 20 arasında kullanılan aynı mantık 100’e kadar aynen devam ediyor. Tek yapılması gereken 20, 30 gibi 10’un katları olan sayıların Çince’sini öğrenmek.

Türkçe’de bu sayılar için ayrı bir kelime var. Ama Çince’de böyle bir durum söz konusu değil.

Diyelim ki 20 sayısını Çince söylemek istiyoruz. 20 Çince’de “arşı(二十)” olarak söyleniyor. 二 karakteri iki, 十 karakteri ise on demek. Bu da demek oluyor ki iki ve on sayıları yanyana getirilince 20 oluyor. Başka bir deyişle 2 10 diyerek Çince’de 20 denilebiliyor. Buradan yola çıkarak 3 10 diyerek 30, 4 10 diyerek de 40 söyleniyor.

Kafanız karıştırdıysa ne dediğimi daha iyi anlayabilmek için aşağıdaki tablodan yararlanabilirsiniz.

Sayı	Çince sayı	Pinyin	Türkçe okunuş	Türkçe 1’e 1 karşılık
10	十	shí	şı	on
20	二十	èrshí	arşı	iki on
30	三十	sānshí	seenşı	üç on
40	四十	sìshí	sışı	dört on
50	五十	wǔshí	vuşı	beş on
60	六十	liùshí	liuşı	altı on
70	七十	qīshí	çiişı	yedi on
80	八十	bāshí	baaşı	sekiz on
90	九十	jiǔshí	ciuşı	dokuz on

Üç basamaklı Çince sayılar

Çince üç basamaklı sayıları söyleyebilmek için 100 sayısının Çince karşılığını bilmek çoğu zaman yeterli. Son iki basamağın okunuşu yazının önceki bölümlerinde bahsettiğim gibi.

Üç basamaklı sayılarda en çok kafa karışıklığı 0’ın ortada ve en sağda olduğu durumlarda görülüyor. Bu noktada Çince’nin özel kuralı bilinmezse söylenen sayı ile söylenmek istenen sayı arasında çok fazla fark olabiliyor.

101 sayısını ele alalım. Türkçe’de ortadaki sıfır söylenmez. Yüz bir diyerek sayı okunur. Oysa yüz bir sayısını olduğu gibi Çince’ye çevirince kastedilen sayı 110 olur. Sıfırın ortada olduğu durumlarda Çince’de sıfırın da söylenmesi gerekir. Yani 101 sayısı Çince dil kurallarına göre “yüz sıfır bir” olarak okunur.

Kafanızı daha fazla karıştırmamak için aşağıdaki tabloyu hazırladım. Bu tablodaki mantığı anlayınca Çince üç basamaklı sayıları okumak çok kolay olabilir.

Sayı	Çince sayı	Pinyin	Türkçe okunuş	1’e 1 Türkçe karşılık
100	一百	yī bǎi	iibay	yüz
101	一百零一	yībǎi líng yī	iibay ling ii	yüz, sıfır, bir
110	一百一十	yībǎi yīshí	iibay ii(şı)	yüz, bir on
220	两百二十	liǎngbǎi èrshí	lianbay ar(şı)	yüz, iki on
550	五百五十	wǔbǎi wǔshí	vubay vu(şı)	beş yüz, beş on
606	六百零六	liùbǎi líng liù	liubay ling liu	altı yüz, sıfır, altı
777	七百七十七	qībǎi qīshí qī	çiibay çiişı çii	yedi yüz, yedi on, yedi
880	八百八十	bābǎi bāshí	baabay baa(şı)	sekiz yüz, sekiz on
909	九 百 零 九	jiǔbǎi líng jiǔ	ciubay ling ciu	dokuz yüz, sıfır, dokuz

Dört basamaklı Çince sayılar

Üç basamaklı sayıları okuyabildikten sonra dört basamaklı sayıları okumak da nispeten kolaylaşıyor. Mantık aynı olsa da bin sayısının Çince’de nasıl söylendiğini bilmek gerekiyor.

İki sıfırın ortada olduğu durumlar biraz kafa karıştırıcı gelebilir. Böyle durumlarda yapılması gereken sadece bir kez ” sıfır” demek.

Aşağıdaki tablo sizin için daha açıklayıcı olabilir.

Sayı	Çince sayı	Pinyin	Türkçe okunuş	1’e 1 Türkçe karşılık
1000	一千	yīqiān	iiçieen	bin
1001	一千零一	yīqiān líng yī	iiçieen ling ii	bin, sıfır, bir
1010	一千零一十	yīqiān líng yīshí	iiçieen ling iişı	bin, sıfır, bir on
2200	二千二百	èrqiān èrbǎi	arçieen ar(bay)	iki bin, iki yüz
5005	五千零五	wǔqiān líng wǔ	vuçieen ling vu	beş bin, sıfır, beş
6066	六千零六十六	liùqiān líng liùshí liù	liuçieen ling liuşı liu	altı bin, sıfır, altı on, altı
7777	七千七百七十七	qīqiān qībǎi qīshí qī	çiiçieen çibay çiişı çii	yedi bin, yedi yüz, yedi on, yedi
8800	八千八百	bāqiān bābǎi	baaçieen baa(bay)	sekiz bin, sekiz yüz
9009	九千零九	jiǔqiān líng jiǔ	ciuçieen ling ciu	dokuz bin, sıfır, dokuz

Beş basamaklı Çince sayılar

Çince sayılar beş basamaklı sayılardan itibaren diğer dillerden akla kara gibi ayrılmaya başlıyor. Farklılıklara alışana kadar da çok kafa karışıklığına neden oluyor.

Türkçe dahil bütün batı dilleri sayıları üçer üçer basamaklara ayırırken Çince beşinci basamak ve sonrasındaki sayıları dörder dörder ayırıyor.

Yani Çince de on bin sayısının bire bir karşılığı yok. Onun yerine on bin anlamına gelen özel bir karakter var. O da 万(wàn). Başka bir deyişle Çince’de on bin demek yerine bir wan deniyor.

Aşağıdaki sayılara göz atarak beş basamaklı sayıların mantığı hakkında fikir sahibi olabilirsiniz.

Sayı	Çince sayı	Pinyin	Türkçe okunuş	1’e 1 Türkçe karşılık
10000	一万	yīwàn	iiven	bir on bin(wan)
22000	两万两千	liǎngwàn liǎngqiān	liangven liangqieen	iki on bin, iki bin
30300	三万零三百	sānwàn líng sānbǎi	seenven ling seebay	üç on bin, sıfır, üç yüz
40040	四万零四十	sìwàn líng sìshí	sıven ling sışı	dört on bin, sıfır, dört on
50005	五万零五	wǔwàn líng wǔ	vuven ling vu	beş on bin, sıfır, beş
66060	六万六千六十	liùwàn liùqiān liùshí	liuven liuçieen liuşı	altı on bin, altı bin, sıfır, altı on
70707	七万零七百零七	qīwàn líng qībǎi líng qī	çiiven ling çibay ling çii	yedi on bin, sıfır, yedi yüz, sıfır, yedi
80088	八万零八十八	bāwàn líng bāshí bā	baaven ling baaşı baa	sekiz on bin, sıfır, sekiz on, sekiz
99999	九万九千 九百九十九	jiǔwàn jiǔqiān jiǔbǎi jiǔshí jiǔ	ciuven ciuçieen ciubay ciuşı ciu	dokuz on bin, dokuz bin, dokuz yüz, dokuz on, dokuz